Ondernemers in het mkb moeten makkelijker een voet tussen de deur kunnen krijgen bij overheidsopdrachten. Die boodschap klinkt door in de onlangs gepresenteerde actie-agenda voor beter aanbesteden. Rode draad is: aanbestedende diensten moeten niet meteen kiezen voor de veiligste optie en het belang van inschrijvers in het oog houden.
De overheid koopt jaarlijks voor tientallen miljarden aan spullen in via aanbestedingen. Maar mkb’ers klagen al jarenlang steen en been over de manier waarop dat gaat. De procedures duren te lang, het is allemaal te bureaucratisch of de kosten om mee te doen zijn te hoog. En een veelgehoorde klacht is dat de aanbestedende diensten projecten samenvoegen, waardoor het voor de gemiddelde mkb’er niet meer te behappen is.
Om de problemen in kaart te brengen en oplossingen te zoeken hebben gemeenten en ondernemersorganisaties de afgelopen jaren om de tafel gezeten. Die gesprekken hebben nu geleid tot een heuse actie-agenda met aanbevelingen om aanbestedingen beter te laten verlopen.
In het algemeen blijkt uit het document (pdf) dat aanbestedende diensten best meer oog mogen hebben voor de belangen van ondernemers die mee willen dingen naar de opdracht. Niet alleen omdat dat sympathieker is, maar het zou ook meer inschrijvingen opleveren, en dus meer keuze voor de opdrachtgever.
Zo staan aanbestedende diensten niet bepaald bekend om het nemen van risico’s. Om politieke problemen te vermijden bij een project dat bijvoorbeeld fiks meer kost dan begroot, kiest de dienst de meest veilige weg. En legt de risico’s zo veel mogelijk bij de markt, zo staat te lezen in de actie-agenda. Daarom moeten er per branche afspraken komen over een risicoverdeling waar zowel overheid als ondernemers achter kunnen staan.
Ook de opdracht zelf wordt vaak helemaal dichtgetimmerd. Innovatieve of creatieve oplossingen die buiten die kaders gaan, vallen daardoor buiten de boot. Kortom: de diensten mogen best wat minder hangen aan regeltjes en inschrijvers meer ruimte geven.
Verder zouden ondernemers vaker een vergoeding moeten krijgen voor de kosten die zij maken om mee te doen met een aanbesteding. Over problemen met het clusteren van opdrachten gaat nog weer een aparte werkgroep zich buigen. De resultaten daarvan worden voor de zomer verwacht.
Ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland – zelf mede-opstellers van de actiepunten – wijzen erop dat de bal nu bij de lokale politiek ligt. Alleen als gemeenten werk maken van de aanbevelingen komen er ook veranderingen op gang, aldus de organisaties.