Uit onderzoek is gebleken dat honderden Nederlandse bedrijven hun werknemers illegaal testen op drugsgebruik. Het zou daarbij vooral gaan om arbeidsmigranten. In het kader van de privacywetgeving zijn deze testen echter niet zomaar toegestaan.
Het platform voor onderzoeksjournalistiek Investico deed onderzoek voor onder meer Trouw. Het onderzoek toonde aan dat organisaties jaarlijks tienduizenden eenmalige testen op de werkvloer uitvoeren om hun werknemers te controleren op drugsgebruik. Zij overtreden hiermee de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). De werkgever test zelf ‘bij de poort’, of schakelt hiervoor commerciële testbedrijven in. De testen laten zien dat met name arbeidsmigranten die zwaar en eentonig werk verrichten op basis van flexcontracten, regelmatig drugs gebruiken. Zij kiezen daarbij vooral voor stimulerende middelen om harder te kunnen werken en daardoor meer te verdienen.
Het onder werktijd controleren op het gebruik van alcohol of drugs is niet zomaar toegestaan. De uitkomsten van deze testen geven informatie over de gezondheid van werknemers en deze vallen onder de bijzondere persoonsgegevens. Hiervoor gelden op basis van de AVG strenge voorwaarden. Er zijn bijvoorbeeld ook speciale regels voor het opnemen van temperatuur om werknemers te controleren op een coronabesmetting. In het Besluit alcohol, drugs en geneesmiddelen in het verkeer staat welke tests zijn toegestaan voor welke beroepsgroepen en wie de tests mogen afnemen, zoals een (bedrijfs)arts. Op dit moment vallen alleen schippers, chauffeurs, machinisten en piloten onder de wetgeving. Het ministerie van SZW werkt aan een verruiming van de regels, zodat testen ook mogelijk wordt in de chemische sector.