Een proeftijd is bedoeld om de werknemer en werkgever een kans te geven om te ontdekken of de nieuwe functie werkt. De werkgever moet zich hierbij aan een aantal regels houden. Vergeet hij iets, dan gaat al snel het officiële contract in.
De werkgever moet de proeftijd vóór de aanvang van de werkzaamheden overeengekomen met de werknemer. In de praktijk komt dit erop neer dat de proeftijd altijd schriftelijk afgesproken is in de arbeidsovereenkomst. De proeftijd mag bij een contract voor onbepaalde tijd maximaal twee maanden duren. Bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd van minder dan twee jaar is een proeftijd van maximaal één maand mogelijk, bij een arbeidsovereenkomst van twee jaar of langer een proeftijd van maximaal twee maanden. Dat de werkgever zich echt strikt aan de maximale duur van twee maanden proeftijd moet houden, wordt aangeduid met de term ijzeren proeftijd. Alle langere proeftijden zijn nietig en dus gaat in dat geval direct het afgesproken contract in.
Tijdens de proeftijd kunnen werknemer en werkgever de arbeidsovereenkomst elk moment (eenzijdig) opzeggen. Hierbij moet op verzoek een reden aangegeven worden. Als één van beide partijen de arbeidsovereenkomst tijdens de proeftijd wil opzeggen, moet de beëindiging uiterlijk tegen de laatste dag van de proeftijd plaatsvinden. Als de werkgever de werknemer de dag na zijn proeftijd nog wat laatste klusjes af laat maken, heeft hij niet in de proeftijd opgezegd en loopt de arbeidsovereenkomst gewoon door. Stel, een werknemer start zijn proeftijd op maandag 17 januari. De laatste proefdag is dan op woensdag 16 februari. Werknemers die begin februari hun proeftijd zijn gestart, hebben dus een beetje pech: zij hebben gemiddeld drie dagen minder de tijd om zichzelf te bewijzen, aangezien februari maar 28 (of 29 in het schrikkeljaar) dagen heeft.