Volgens de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (WNRA) krijgen ambtenaren dezelfde rechtspositie als andere werknemers. De WNRA treedt naar verwachting op 1 januari 2020 in werking. De ondernemingsraad (OR) van een overheidswerkgever moet meedenken over het omzetten van de arbeidsovereenkomsten.
Ambtenaren hebben op dit moment een door de werkgever ondertekend aanstellingsbesluit. Met de WNRA wijzigt dit straks in een door werkgever en werknemer ondertekende arbeidsovereenkomst. Ambtenaren die werken bij de politie, defensie, de rechterlijke macht en politici zijn uitgesloten van deze wetswijziging. Ook werknemers bij openbare scholen en instellingen zijn uitgesloten van de WNRA. Het wetgevingstraject loopt voor op schema. De geplande datum voor de inwerkingtreding van de WNRA op 1 januari 2020 lijkt dus gehaald te worden.
Als een overheidsbestuurder niets doet, worden de aanstellingen bij zijn organisatie automatisch omgezet in arbeidsovereenkomsten. Een overheidsbestuurder kan de werknemers van zijn organisatie echter ook vóór 1 januari 2020 al een arbeidsovereenkomst aanbieden. De OR moet meedenken over de inhoud hiervan en de bijbehorende arbeidsvoorwaarden. De bestuurder kan bijvoorbeeld in de arbeidsovereenkomst opnemen dat de werknemer is gebonden aan een nog af te sluiten cao. Ook kan de werkgever een eenzijdig wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst opnemen. De OR moet hier alert op zijn. De inhoud van een cao die nog niet is afgesloten is immers niet bekend en een eenzijdig wijzigingsbeding kent alle rechten op wijziging van de arbeidsovereenkomst toe aan de bestuurder.
De WNRA bepaalt dat overheidsorganisaties moeten inventariseren welke personele regelingen gelden in hun organisatie. Deze moeten vóór 2020 zijn verwerkt in het personeelsreglement. Een aantal regelingen zal onder de cao vallen. Er kunnen echter ook aanvullende regelingen zijn die alleen gelden binnen de betreffende organisatie. De OR moet de bestuurder om een overzicht vragen en beoordelen of dit volledig en juist is, of regelingen worden toegepast zoals ze op papier staan of dat dit afwijkt. De OR kan de HR-afdeling en de vakbonden hierbij om advies vragen.
In de huidige rechtspositieregeling van ambtenaren geldt het zogeheten overeenstemmingsbeginsel. Dit houdt in dat de werkgever over aangelegenheden van algemeen belang voor de rechtspositie van de ambtenaren akkoord moet hebben van de meerderheid van de vakbonden. Regels van het personeelsbeleid vallen hier ook onder. Per 1 januari 2020 vervalt dit overeenstemmingsbeginsel. Vanaf die datum kan de bestuurder kiezen of hij bijvoorbeeld een personele regeling of een sociaal plan overeenkomt met de vakbonden of met de OR. Als de bestuurder hierover afspraken maakt met de vakbonden, is het instemmingsrecht niet van toepassing. Gaat de bestuurder echter met de OR in zee, dan kan het instemmingsrecht wél van toepassing zijn.