Werken volgens tropenrooster mag geen verplichte kost zijn
Als de thermometer tot tropische hoogten stijgt, moet de werkgever daar rekening mee houden. Hij kan bijvoorbeeld een tropenrooster invoeren waarbij werknemers van 6.00 tot 14.00 uur werken. Als werknemers daar niet voor te porren zijn, kan de werkgever dat niet zomaar afdwingen.
Op scholen zijn tropenroosters bij extreem warm weer (toolbox) niet ongebruikelijk. Scholieren hebben dan kortere lesuren of kortere lesdagen. Organisaties kunnen – als dit aansluit bij het type werk en de bedrijfsvoering – ook een tropenrooster inzetten als middel om met de hitte om te gaan. Er staan geen afspraken over in de wet; de Arbowet geeft geen concrete maximumtemperatuur waarbij nog gewerkt mag worden. Over het algemeen geldt dat de temperatuur geen gevaar mag opleveren voor de gezondheid van de werknemers. De werkgever moet ervoor zorgen dat werknemers veilig en gezond kunnen werken door passende maatregelen te nemen.
Niet werken op het heetst van de dag
Eén van die maatregelen kan een tropenrooster zijn. In dat geval beginnen werknemers vroeg (meestal tussen 6.00 en 7.00 uur ’s morgens), zodat ze eerder kunnen stoppen en het werken op het heetste deel van de dag beperken.
Het instellen van een tropenrooster gebeurt altijd in onderling overleg tussen de werkgever en werknemers. Werkt een werknemer liever zijn normale uren, dan kan de werkgever niet eisen dat hij zich aan het tropenrooster conformeert. Althans, als dit tropenrooster niet als onderdeel van de normale arbeidstijden is afgesproken. Zijn er wel contractuele afspraken over gemaakt – via de cao, een arbeidsvoorwaardenreglement of de arbeidsovereenkomst – dan kan de situatie anders zijn. De werkgever moet goed bedenken hoe de gezondheid het beste is te beschermen én uiteraard ook wat praktisch gezien haalbaar is voor de verschillende werknemers. Denk daarbij aan factoren als reistijd, kinderopvang/school en gezondheid.
Werkgever kan OR om hulp vragen
De ondernemingsraad (OR) heeft volgens artikel 27, lid 1b van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) instemmingsrecht op elke intrekking, wijziging of instelling van een regeling op het gebied van arbeidstijden. Maar zelfs met instemming van de OR moet de werkgever mogelijk nog toestemming vragen aan elke werknemer. Arbeidstijden zijn in de meeste arbeidsovereenkomsten vastgelegd en zijn dus een afspraak tussen de werkgever en individuele werknemers. Gaat het niet om een structurele regeling die tropenroosters mogelijk moet maken, maar een eenmalige spontane roosterwijziging, dan speelt de OR geen rol.
De werkgever kan de OR bij het invoeren van een tropenrooster hoe dan ook om hulp vragen: de raad kan samen met de arboprofessionals in de organisatie een bericht sturen naar de achterban over de gevaren van werken bij hitte (tool) en de voordelen van een tropenrooster.