Hoewel een arbocatalogus niet verplicht is, is deze zeker niet vrijblijvend. Organisaties die besluiten de arbocatalogus te gebruiken, moeten de oplossingen zo goed mogelijk toepassen. Toch biedt de arbocatalogus ook ruimte voor maatwerk.
Het uitgangspunt voor de arbocatalogus zijn de wetten en regels die er zijn voor gezond en veilig werken in onder andere de Arbowet en de Arbeidstijdenwet. Daar moeten werkgevers en werknemers zich aan houden. Op sommige punten zijn die heel precies, op andere punten is er meer ruimte. In alle catalogi moet daarom duidelijk staan wat ‘moet’ en wat ‘kan’. Het streven is om zo duidelijk mogelijke regels te stellen, maar ook ruimte voor maatwerk op organisatieniveau te houden.
De Arbowet maakt een onderscheid tussen doelvoorschriften en middelvoorschriften. Doelbepalingen geven aan wat de partijen moeten bereiken en middelvoorschriften hoe dat doel bereikt moet worden. Beide soorten voorschriften kunnen meer of minder concreet zijn. Een voorbeeld van een globale doelbepaling is die voor daglicht: ‘Op arbeidsplaatsen komt, voor zover mogelijk, voldoende daglicht binnen’. Dit laat veel ruimte voor interpretatie. Bij trillingen is de doelbepaling juist heel concreet: ‘de grenswaarde voor hand-armtrillingen wordt vastgesteld op 5m/ s2, de actiewaarde op 2,5 m/s2’.
Soms staan in de Arbowet wel al concrete grenswaarden, zoals voor allerlei gevaarlijke stoffen of geluid. Voor veel andere arbeidsrisico’s staan er alleen globale doelvoorschriften in. In die gevallen stellen de sociale partners binnen de branche zelf concrete normen of grenswaarden vast. En soms is dat zelfs verplicht en staat in de wet dat organisaties zelf grenswaarden móeten vaststellen, bijvoorbeeld voor blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Dan is het handig als dit meteen voor meerdere bedrijven op sector- of brancheniveau gebeurt zodat het beschermingsniveau zo veel mogelijk gelijk is.