Stapsgewijs door de Arbowet

Elke werkgever is verplicht om te zorgen voor goede en veilige arbeidsomstandigheden. Om alle werkenden zoveel mogelijk te beschermen tegen arbeidsongevallen, beroepsziekten en andere werkgerelateerde risico’s, zijn regels opgesteld. De Nederlandse arbowetgeving bestaat uit de Arbeidsomstandighedenwet, het Arbeidsomstandighedenbesluit en de Arbeidsomstandighedenregeling.

Om te voorkomen dat je door de bomen het bos niet meer ziet, bevat deze toolbox alle arboplichten waar werkgevers in ieder geval aan moeten voldoen. Ook werknemers hebben plichten, die in deze toolbox aan bod komen. De toolbox is thematisch geordend, zodat in een oogopslag duidelijk is welke stappen nodig zijn voor het voeren van een goed arbobeleid.

  • 1

    Download de interactieve inhoudsopgave

    Stapsgewijs door de Arbowet

    Alle arbowetgeving in een notendop

    Iedere werknemer heeft recht op veilige en gezonde arbeidsomstandigheden. Dit staat in de Arbowet. Doel van de wet is het voorkomen van ziekte, arbeidsongeschiktheid en dodelijke ongevallen door en op het werk. De Arbowet is een kaderwet, die verder wordt uitgewerkt in het Arbobesluit en de Arboregeling. Om grip te krijgen op alle arboverplichtingen van zowel werkgevers als werknemers, vind je in deze toolbox een thematisch overzicht. Door alle stappen te volgen, weet je zeker dat je een goed arbobeleid voert.

    Elke titel in de interactieve inhoudsopgave bevat de link naar het betreffende onderdeel op Rendement Online. Deze inhoudsopgave is ook te gebruiken als checklist: u kunt items afvinken als u wilt bijhouden welke onderdelen u heeft afgerond.                    

  • 2

    Algemene informatie over de arbowetgeving

    Een overzicht van de opbouw van de arbowetgeving

    Verdiepingsartikel Arbowet Publicatiedatum: 20-12-2024

    De werkgever is verantwoordelijk voor een gezonde en veilige werkomgeving voor zijn werknemers. Om dat te bereiken, moet er een arbobeleid zijn, zoals is vastgelegd in de wet. De wetgeving steekt best complex in elkaar. Welke wetten en regels zijn er op arbogebied? Hoe verhouden die regels zich tot elkaar? En welke instantie handhaaft wat?


    Hoe zit de arbowetgeving in elkaar?

    Vraag & Antwoord Arbowet Publicatiedatum: 02-01-2025

    We horen veel over de Arbowet, maar er is ook een Arbobesluit en een Arboregeling. Wat is het verschil eigenlijk? Weegt de een zwaarder dan de ander?


    Werkgeversverplichtingen volgens de Arbowet

    Tool Arbowet Publicatiedatum: 23-01-2025

    De Arbowet legt veel verplichtingen bij werkgevers. Deze checklist is bedoeld om snel te kunnen zien of aan alle verplichtingen is voldaan.


    Alle plichten van de werkgever op basis van de Arbowet

    Verdiepingsartikel Arbowet Publicatiedatum: 13-02-2024

    Als werkgever moet u ervoor zorgen dat werknemers veilig en gezond in uw organisatie kunnen werken. In de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) staan daarom een flink aantal verplichtingen waaraan u zich moet houden. Zorg ervoor dat u hiervan op de hoogte bent!


    Met welke Europese arboregels moeten we rekening houden?

    Vraag & Antwoord Arbowet Publicatiedatum: 15-01-2025

    De Nederlandse arbowetgeving hebben wij inmiddels goed bestudeerd. Maar is er eigenlijk ook Europese wetgeving rondom arbeidsomstandigheden waarvan we op de hoogte moeten zijn?


    Zijn er verplichtingen voor werknemers volgens de Arbowet?

    Vraag & Antwoord Arbowet Publicatiedatum: 16-01-2025

    Werkgevers moeten zich houden aan de Arbowet, maar zijn er eigenlijk ook arboverplichtingen voor werknemers?


  • 3

    Verplichtingen rond de RI&E

    Maak snel en eenvoudig een RI&E

    Toolbox Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) Publicatiedatum: 12-02-2025

    Iedere werkgever moet verplicht een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) hebben. Daar komt best veel bij kijken. Deze toolbox helpt bij het maken van een RI&E die voldoet aan alle eisen.


    Aandachtspunten bij het opstellen van de RI&E

    Tool Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) Publicatiedatum: 05-12-2024

    Tref de juiste maatregelen voor de risico’s in uw organisatie. Dit stappenplan neemt de handelingen door die u daarbij moet doorlopen.


    Plan van aanpak RI&E

    Tool Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) Publicatiedatum: 17-12-2024

    Dit kant-en-klare schema hoeft u alleen maar in te vullen om tot een goed plan van aanpak te komen. Voeg dit plan van aanpak toe aan uw RI&E


    Aanvullende RI&E (ARIE) bij gevaarlijke stoffen

    Tool Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) Publicatiedatum: 28-01-2025

    Met dit stappenplan zie je wanneer jullie organisatie een aanvullende RI&E (ARIE) moet hebben en welke acties je daarvoor moet ondernemen.


  • 4

    Verplichtingen rond de bedrijfshulpverlening (bhv)

    Wettelijke verplichtingen rond de bhv

    Verdiepingsartikel Bedrijfshulpverlening (bhv) Publicatiedatum: 19-09-2024

    Dat werkgevers de bedrijfshulpverlening moeten organiseren, is een plicht. Die verplichting staat in de Arbowet, maar komt ook voort uit de zorgplicht van werkgevers die in het Burgerlijk Wetboek is geformuleerd.Daarnaast speelt regelgeving voor het gebouw waarin uw organisatie is gevestigd een rol. Net als richtlijnen uit uw branche en normen voor de opzet van de bhv. Waar moet u rekening mee houden?


    Stapsgewijs naar een solide bhv-organisatie

    Toolbox Bedrijfshulpverlening (bhv) Publicatiedatum: 25-09-2024

    Iedere werkgever is wettelijk verplicht om zo goed mogelijk te zorgen voor de veiligheid en gezondheid van zijn medewerkers én eventuele bezoekers. Deze zorgplicht houdt onder meer in dat de bedrijfshulpverlening (bhv) binnen uw organisatie goed is geregeld. Deze toolbox leidt u door alle stappen die uw organisatie moet nemen voor het regelen van goede bedrijfshulpverlening die aan de wettelijke eisen voldoet. 


  • 5

    Verplichtingen rond deskundige bijstand

    De onderdelen van het basiscontract met de arbodienst

    Verdiepingsartikel Arbodienst Publicatiedatum: 05-05-2022

    Gezonde en veilige werkomstandigheden zijn een voorwaarde om werknemers langer vitaal en met plezier aan het werk te houden. Om dit te realiseren, laten werkgevers zich bijstaan door een arbodienstverlener.Sinds de laatste wijziging van de Arbowet is elke werkgever verplicht hiervoor een basiscontract af te sluiten. Daarin horen een aantal vaste onderdelen te staan. Welke zijn dat?


    Vangnet of maatwerk?

    Infographic Arbowet Publicatiedatum: 05-10-2023

    Volgens de Arbowet is de werkgever verplicht zich bij zijn preventie-, verzuim- en re-integratiebeleid te laten bijstaan door gecertificeerde deskundigen. Hij heeft de keuze uit een vangnet- of maatwerkregeling. Wat zijn de verschillen?


    Stap voor stap naar goede afspraken met de arbodienst

    Toolbox Arbodienst Publicatiedatum: 04-12-2024

    De arbodienst is in het leven geroepen om werkgevers te helpen voldoen aan de eisen die de wet stelt aan arbeidsomstandigheden en het verzuimbeleid. De taken van de arbodienst gaan veel verder dan alleen zieke werknemers controleren. Het gaat ook om controle van de arbeidsomstandigheden, hulp bij verzuimbegeleiding en begeleiding van het re-integratietraject. Ook kan de arbodienst helpen bij het opstellen van een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E).  De ondernemingsraad (OR) moet met de keuze van een arbodienstverlener instemmen. Deze toolbox helpt u bij het kiezen van de juiste diensten van de arbodienst voor een optimale samenwerking.


    Een arbeidshygiënist beschermt de gezondheid

    Verdiepingsartikel Arbeidsomstandigheden Publicatiedatum: 26-11-2021

    De werkgever moet zich volgens de Arbowet laten bijstaan door kerndeskundigen: de bedrijfsarts, de veiligheidskundige, de arbeids- en organisatiekundige, en de arbeidshygiënist. Zo’n kerndeskundige mag meerdere specialisaties hebben. En de taken en competenties die bij de specialisaties horen, overlappen elkaar op sommige punten. Dat kan verwarrend zijn. Wat doet nu precies een arbeidshygiënist?


    Wat doet een veiligheidskundige in zijn rol als kerndeskundige?

    Vraag & Antwoord Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) Publicatiedatum: 18-11-2022

    De preventiemedewerker moet samenwerken met en adviseren aan de vier kerndeskundigen die in de Arbowet staan. Eén van die arbokerndeskundigen is de veiligheidskundige. Wat doet een veiligheidskundige precies?


    Wat doet een arbeids- en organisatiedeskundige?

    Vraag & Antwoord Preventiemedewerker Publicatiedatum: 17-05-2021

    De preventiemedewerker moet samenwerken met en adviseren aan de vier kerndeskundigen die in de Arbowet staan. Eén van die arbokerndeskundigen is de arbeids- en organisatiedeskundige. Wat doet een arbeids- en organisatiedeskundige precies?


  • 6

    Verplichtingen rond de preventiemedewerker

    De preventiemedewerker: wettelijke taken en basisvoorwaarden

    Infographic Preventiemedewerker Publicatiedatum: 12-09-2024

    Een preventiemedewerker is een deskundige werknemer op het gebied van preventie en bescherming. Zijn taak is het bijstaan van de werkgever bij het verminderen van arbeidsrisico’s en het voorkomen van verzuim. De wettelijke taken van de preventiemedewerker staan in de Arbowet. De werkgever moet zorgen voor de basisvoorwaarden om deze taken goed uit te voeren.


    Zo maakt u werk van de preventiemedewerker

    Toolbox Preventiemedewerker Publicatiedatum: 28-11-2024

    Iedere organisatie moet wettelijk verplicht over een preventiemedewerker beschikken. De overheid heeft deze verplichting ingevoerd om werkgevers en werknemers meer verantwoordelijkheid te laten nemen voor preventie van verzuim en arbeidsongevallen. Met deze toolbox regelt de werkgever de basisvoorwaarden, opleiding en de aanstelling van de preventiemedewerker. De preventiemedewerker gebruikt de toolbox om zijn adviserende en samenwerkende rol inhoudelijk vorm te geven.


  • 7

    Verplichtingen rond het arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO)

    Is een arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) verplicht?

    Vraag & Antwoord Gezondheid werknemer Publicatiedatum: 20-06-2024

    Wij hoorden dat voor aanvang van bepaalde werkzaamheden het aanbieden van een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) verplicht is. Klopt dit?


    PAGO of PMO?

    Infographic Gezondheid werknemer Publicatiedatum: 02-03-2021

    De Arbowet verplicht werkgevers om werknemers periodiek een gezondheidsonderzoek aan te bieden. De inhoud daarvan is afhankelijk van de aard van het werk. De twee mogelijkheden zijn een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) en een preventief medisch onderzoek (PMO). Wat zijn de verschillen?


    Extra medische keuring bij risicovol werk

    Nieuws Arbeidsomstandigheden Publicatiedatum: 18-09-2024

    Werknemers die werken met gevaarlijke stoffen of in gevaarlijke omstandigheden, kunnen in aanvulling op het PAGO een medische keuring ondergaan. Dit is vaak in sectorverband geregeld en wordt uitgevoerd door de bedrijfsarts of arbodienst.


  • 8

    Vergeet ook deze verplichtingen niet

    Bied ook bijzondere medewerkers arbozorg

    Verdiepingsartikel Arbeidsomstandigheden Publicatiedatum: 19-08-2024

    De werkgever heeft niet alleen de wettelijke plicht zijn eigen werknemers te beschermen tegen gezondheidsschade door het werk. Ook werkenden die niet in loondienst zijn, maar die wel werkzaamheden voor uw organisatie verrichten, hebben recht op gezonde en veilige arbeidsomstandigheden. Wie zijn deze bijzondere groepen voor wie de werkgever ook moet zorgen?


    Meldingsplichtige arbeidsongevallen

    Infographic Arbeidsongeval Publicatiedatum: 26-01-2022

    Vindt er een arbeidsongeval plaats op de werkvloer, dan is dat een flinke schok voor zowel de werknemers als de werkgever. Volgens de Arbowet is uw organisatie verplicht om bepaalde arbeidsongevallen te melden bij Arbeidsinspectie. In deze infographic ziet u voor welke soort arbeidsongevallen dit geldt.


    Zo voorkom je werkstress door een te hoge werkdruk

    Toolbox Werkdruk Publicatiedatum: 27-03-2025

    Werkstress heeft verschillende oorzaken. Het kan te maken hebben met de organisatie, de aard en omvang van het werk, met de werknemer als persoon of een combinatie daarvan. Om passende maatregelen te kunnen nemen, moet je uitzoeken welke oorzaken er zijn. Werkdruk is onderdeel van de pyschosociale arbeidsbelasting (PSA). Je bent als werkgever wettelijk verplicht om aandacht te schenken aan werkdruk en de daaruit voortvloeiende werkstress. In deze toolbox lees je hoe je werkstress herkent, hoe je een goed beleid voert om werkstress te voorkomen en welke (individuele) maatregelen je kunt nemen. Ook komt de rol van de ondernemingsraad (OR) aan bod.


    Snel aan de slag met de aanpak van grensoverschrijdend gedrag

    Toolbox Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 09-01-2025

    Elke organisatie heeft de wettelijke verplichting om de risico’s van psychosociale arbeidsbelasting (PSA) door ongewenst gedrag tegen te gaan. Het kan dan gaan om agressie en geweld, discriminatie, seksuele intimidatie en pesten. Welke vorm ook aan de orde is, het beleid van de organisatie moet hieraan paal en perk stellen. Deze toolbox – die bij nieuwe ontwikkelingen steeds wordt aangevuld – helpt bij het effectief voorkomen en aanpakken van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Ook de rol van de OR komt aan bod.


    Veiligheidsmaatregelen voor iedereen op of nabij het werk

    Verdiepingsartikel Arbowet Publicatiedatum: 28-01-2025

    Niet alleen werknemers moeten kunnen rekenen op gezonde en veilige omstandigheden. Iedereen moet zonder gevaar kunnen verblijven in gebouwen en op het terrein van jullie organisatie, én in de naaste omgeving. Een werkgever heeft dus ook verplichtingen ten opzichte van anderen dan werknemers. De Arbowet bevat daar een algemeen kader voor.


    Wat moet de werkgever volgens de wet regelen bij thuiswerk?

    Verdiepingsartikel Thuiswerken en hybride werken Publicatiedatum: 26-01-2024

    Thuiswerk is sinds ‘corona’ heel gangbaar. Veel beeldschermwerkers doen hun taken thuis, enkele of soms alle dagen van de werkweek, en vaak alleen. De werkgever moet ook dan instaan voor goede arbozorg. Hoe ver gaan hierbij zijn juridische verplichtingen?


  • 9

    Actuele ontwikkelingen

    Slechte naleving arbowet bij werken met gevaarlijke stoffen

    Verdiepingsartikel Arbeidsinspectie Publicatiedatum: 24-09-2024

    Werkgevers zijn te vaak nalatig met het nemen van risicobeperkende maatregelen bij het werken met gevaarlijke stoffen. Uit een niet mis te verstaan rapport van de Arbeidsinspectie blijkt dat werkgevers de risico’s onderschatten en dat werknemers daardoor kans lopen op ernstige gezondheidsschade. De Arbeidsinspectie trekt harde conclusies: werkgevers doen te weinig en ontlopen hun verantwoordelijkheid.


    Wijzigingen regels gevaarlijke stoffen in Arbobesluit

    Nieuws Gevaarlijke stoffen Publicatiedatum: 30-05-2024

    De regels in het Arbobesluit over bescherming van werknemers tegen blootstelling aan gevaarlijke stoffen zijn op een aantal punten gewijzigd. De wijzigingen gaan onder andere over kankerverwekkende stoffen. Dit heeft ook effect op de Arboregeling.


    Werknemer heeft recht op oogonderzoek en beeldschermbril

    Tool Arbeidsomstandigheden Publicatiedatum: 01-06-2023

    Iedere werknemer die beeldschermwerk verricht, heeft recht op een oogonderzoek en, indien nodig, een beeldschermbril.


    Werkgevers nalatig met melden arbeidsongeval migranten

    Nieuws Arbeidsongeval Publicatiedatum: 09-01-2025

    Arbeidsmigranten zijn relatief vaak betrokken bij een arbeidsongeval. Een deel daarvan mondt uit in een letselschadezaak. Onderzoeksplatform Investico onderzocht een aantal van deze zaken en ontdekte dat werkgevers onvoldoende optreden tegen onveilige situaties.


    Wetsvoorstel voor verplichte gedragscode gepubliceerd

    Nieuws Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 18-02-2025

    Werkgevers met minimaal 10 werknemers worden verplicht om een gedragscode ongewenst gedrag op te stellen. Dat is opgenomen in een conceptwetsvoorstel van het kabinet, dat een wijziging moet aanbrengen in de Arbowet.


  • 10

    Gevolgen van overtreding van de Arbowet

    Het werk van de Arbeidsinspectie

    Verdiepingsartikel Arbeidsinspectie Publicatiedatum: 22-06-2022

    Opeens gebeurt het: een inspecteur van de Arbeidsinspectie op de stoep, onaangekondigd. Uw werkgever en de mensen worden ongerust. Een rondgang door het bedrijf komt nét heel slecht uit, maar uw werkgever mag niet weigeren. Voor u als arboadviseur is het nuttig te weten: waarom komt een inspecteur langs en hoe verloopt zo’n bezoek?


    Opbouw boetes Arbeidsinspectie bij overtredingen Arbowet

    Nieuws Arbeidsinspectie Publicatiedatum: 14-04-2022

    Werkgevers die de Arbowet overtreden, kunnen daarvoor op de vingers getikt worden door de Nederlandse Arbeidsinspectie. Ook al is de overtreding onbedoeld, de werkgever kan hiervoor wel een boete te krijgen. Voor het berekenen van de boete hanteert de Inspectie normbedragen. Hoe komen die tot stand?


    Last onder dwangsom of boete bij overtreden Arbowet

    Nieuws Arbeidsinspectie Publicatiedatum: 13-06-2023

    Werkgevers die de Arbowet overtreden, kunnen te maken krijgen met sancties, zoals een boete of een dwangsom. Beide zijn financiële sancties. Ze worden opgelegd door de Nederlandse Arbeidsinspectie. Een last onder dwangsom komt minder vaak voor. Wat houdt het in?


    Mag de Arbeidsinspectie ook thuiswerkplekken controleren?

    Vraag & Antwoord Thuiswerken en hybride werken Publicatiedatum: 08-01-2025

    De Arbeidsinspectie kwam op bezoek, maar veel werknemers waren thuis aan het werk. Vandaar de vraag: mag de instantie ook thuiswerkplekken controleren?


  • 11

    De rol van de OR bij arbowetgeving

    OR heeft veel invloed op arbobeleid

    Infographic OR en arbeidsomstandigheden Publicatiedatum: 15-11-2024

    De OR heeft instemmingsrecht op het arbobeleid in een organisatie. Hierdoor heeft de OR een vinger in de pap bij de opstelling, uitvoering en evaluatie van de arboregels. Wat zijn de belangrijkste onderwerpen op het gebied van arbo?


    Speciale taak van de OR: toezien op de arbeidsomstandigheden

    Verdiepingsartikel OR en arbeidsomstandigheden Publicatiedatum: 16-02-2024

    De Arbowet verplicht elke ondernemer om voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden voor alle werknemers te zorgen. De ondernemingsraad heeft op zijn beurt ook een zorgtaak. Uw OR moet namelijk bevorderen dat de arbeidsomstandigheden in uw organisatie in orde zijn. Hoe kunt u invulling geven aan deze speciale opdracht?


  • 12

    Meer informatie

    Arbowet in de prakijk

    Training 1 bijeenkomst (2 dagdelen)

    Enkele jaren geleden is de Arbeidsomstandighedenwet gewijzigd, maar in de parktijk blijkt dat veel organisaties nog steeds niet op de hoogte zijn van de juiste regels. Zo is de positie van de preventiemedewerker versterkt, onder andere omdat het instemmingsrecht van de OR rondom de preventiemedewerker is uitgebreid. Daarnaast hebben werknemers vrije toegang tot de bedrijfsarts gekregen en hebben zij recht op een second opinion. Bovendien zijn er minimumeisen aan het basiscontract met de arbodienst gekomen. Zorg er voor dat jouw organisatie voldoet aan alle eisen die de Arbowet stelt!


    E-training De Arborondgang

    E-training 7 modules

    Heb je veiligheid en gezondheid van de werknemers in uw organisatie hoog in het vaandel staan? Dan is de (jaarlijkse) arborondgang een belangrijk hulpmiddel bij het in kaart brengen van de risico’s die werknemers lopen. Je bevindingen tijdens de arborondgang verwerk je in de verplichte risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E). In deze e-training leer je stap voor stap met welke risico’s je rekening moet houden.