De maatwerk- en vangnetregeling hebben één grote gemene deler: het is een manier voor de werkgever om deskundige ondersteuning bij de uitvoering van arbotaken te regelen. Maar er is ook een groot verschil: bij maatwerk zoekt de werkgever zelf de deskundigen die hij nodig heeft.
Volgens de Arbowet moet de werkgever zich laten bijstaan door deskundigen bij het nakomen van zijn arboverplichtingen. De taken waarbij hij zich moet laten ondersteunen staan in artikel 14 van de Arbowet:
Werkgevers kunnen deze deskundige ondersteuning inkopen bij een gecertificeerde arbodienst; dat heet de vangnetregeling. De arbodienst beschikt over de vier kerndeskundigen die deze wettelijke taken mogen uitvoeren. Sinds de invoering van de maatwerkregeling mag de werkgever ook kiezen voor een alternatief: hij kan zelf de kerndeskundigen kiezen die hij nodig heeft. De vier kerndeskundigen zijn: de geregistreerde bedrijfsarts (voor de verzuimbegeleiding) en de gecertificeerde arbeids- en organisatiedeskundige, de arbeidshygiënist en de veiligheidskundige voor andere taken zoals het toetsen van de RI&E.
De werkgever kan niet zomaar besluiten de maatwerkregeling te gebruiken. Daarvoor moet voldaan zijn aan één van de twee volgende voorwaarden:
Als de OR niet instemt met maatwerk, kan de werkgever hiertegen niet meer in beroep gaan bij de rechter. De werkgever moet dan een contract afsluiten met een arbodienst. Ook op de keuze voor de arbodienst heeft de OR instemmingsrecht. Het is dus verstandig om de OR structureel te betrekken bij de organisatie van de arbodienstverlening.