VERDIEPINGSARTIKEL
Wat is de juiste AED voor uw organisatie?
Een automatische externe defibrillator (AED) is een zaak van leven en dood. Volgens de Hartstichting zou iedere organisatie er een moeten hebben om het leven van werknemers of bezoekers te redden bij een hartaanval. Waar moet u op letten als u nog geen AED heeft en er een wilt aanschaffen of leasen?
U gebruikt een AED bij een reanimatie om een elektrische schok aan het hart toe te dienen. Tegelijkertijd past de hulpverlener hartmassage en beademing toe bij het slachtoffer.
De AED instrueert wat er moet gebeuren. Daardoor kunnen ook niet-professionele hulpverleners het apparaat gebruiken. Hoe eerder de reanimatie en defibrillatie plaatsvinden, hoe groter de overlevingskans.
De techniek achter de AED
Een volautomatische AED geeft zelfstandig een schok af als dat nodig is. Bij een halfautomaat moet de hulpverlener de stroomstoot met een knop toedienen. Het voordeel van een volautomaat is dat een niet-deskundige hulpverlener deze gemakkelijker kan bedienen. Ervaren hulpverleners geven vaak de voorkeur aan een halfautomatische AED, omdat deze meer controle biedt en hierdoor veiliger is. Kiest u voor een halfautomaat dan is het belangrijk om voor instructies te zorgen voor het toedienen van de schokken.
Veel AED’s hebben zelftest
Een AED staat het grootste deel van de tijd stand-by. Dat betekent echter niet dat er geen sprake is van slijtage. Veel AED’s hebben daarom een zelftest, waarbij ze meestal de elektroden (aanwezigheid, soms ook functionaliteit), de restcapaciteit van de batterij en de condensator testen.
Een goed geplaatste AED heeft net als bijvoorbeeld een brandblusapparaat nauwelijks onderhoud nodig. Wel raken de batterijen langzaam leeg, ook als u de AED niet gebruikt. U moet de batterij(en) daarom na drie tot zes jaar vervangen.
De elektroden hebben eveneens een houdbaarheidsdatum vanwege het afnemen van de kwaliteit van de gel van de elektroden. U vervangt ze na twee of drie jaar, tenzij u de AED heeft moeten gebruiken. Dan moet het meteen, maar u kunt dit wel zelf doen.
De reden om toch een onderhoudscontract af te sluiten, is dat u kunt rekenen op directe service als de AED niet goed werkt. Een kapot onderdeel wordt dan vervangen en u kunt beschikken over een vervangende AED als dat nodig mocht zijn.
De Hartstichting adviseert om een AED te nemen van een groot merk
Verouderde AED vervangen
Binnen de garantieperiode krijgt u bij een defecte AED vaak een nieuw exemplaar. Gaat een onderdeel van een AED buiten de garantieperiode kapot, dan heeft u geen andere keuze dan de AED te vervangen. AED’s worden namelijk bijna nooit gerepareerd buiten de garantieperiode. Let daarom goed op de lengte van die periode.
Verder loopt door veroudering van gevoelige elektronica de betrouwbaarheid met de tijd terug. Dit hangt ook af van de omstandigheden op de plek waar de AED hangt. Na zo’n tien jaar is het hoe dan ook verstandig om de AED preventief te vervangen.
Een AED moet altijd een Europees CE-keurmerk hebben. Daarnaast is er het keurmerk van de Amerikaanse toezichthouder Food and Drug Administration (FDA). Dit is meestal alleen aanwezig bij apparaten die ook op de Amerikaanse markt worden verkocht. Een AED zonder FDA-goedkeuring hoeft dus niet slechter te zijn.
De Hartstichting adviseert om een AED te nemen van een groot en betrouwbaar merk. Daarmee bent u voor de toekomst verzekerd van service bij het vervangen van onderdelen. Let mede op basis van criteria van de Hartstichting ook op het volgende bij de aanschaf:
- IP-waarde: hoe hoger deze waarde, hoe beter de AED bestand is tegen stof en spatwater. Voor stof bevindt de IP-waarde zich tussen IP0X en IP6X (pas bij IP6X is de AED stofdicht). De IP-waarden voor water liggen tussen IPX0 en IPX8. Kan er bij de inzet van de AED sprake zijn van regen of spatwater, dan is het belangrijk dat het toestel minstens een IPX4-waarde heeft. Een IP-waarde kan er bijvoorbeeld zo uit zien: IP55. De AED heeft dan stofbescherming én is sproeiwaterdicht.
- Metronoom en gesproken instructie: met een metronoom kan de toediener beter het juiste ritme aanhouden. De gesproken instructie begeleidt de reanimatie. Belangrijk is of u kunt kiezen uit basis- of uitgebreide instructies en een Nederlandse of meertalige spraak. Vanwege de internationalisering is het laatste een aanrader.
- De garantietermijn en levensduur van de AED.
- De kosten van nieuwe elektroden en batterijen.
- De AED-zelftest: de onderdelen waarop de test betrekking heeft en de wijze waarop u een melding krijgt als er iets mis is. Dat gebeurt met een licht- of geluidssignaal, maar ook steeds meer via wifi naar smartphone of computer.
Een goedkope AED kan op lange termijn meer kosten dan een duurder apparaat
Verschillen in gebruiksgemak
Als levensreddend medisch apparaat moet een AED altijd correct functioneren. De prijs zou daarom ondergeschikt moeten zijn aan de kwaliteit van het apparaat. De gemiddelde kosten voor een AED liggen tussen de € 1.000 - € 2.000, afhankelijk van het merk en de functionaliteit.
In principe is iedere AED even levensreddend. De extra functionaliteit en eigenschappen kunnen wel verschillen. Denk aan de mate waarin een zelftest plaatsvindt, de instructiewijze, de levensduur van de batterijen en elektroden en de IP-waarden. Van belang zijn ook het gebruiksgemak, half- of volautomatische werking, de aanwezigheid van een beeldscherm, het gewicht en de afmetingen.
Verder heeft u te maken met vervangingskosten voor elektroden en batterijen. Hierdoor kan een bij aanschaf goedkope AED op de lange termijn meer kosten dan een duurder apparaat.
Daarnaast kunt u onderhoudskosten hebben als u een onderhoudscontract afsluit. Een AED heeft een afschrijvingsperiode van zo’n acht tot tien jaar. Zet alle kosten voor deze periode op een rij om een goed beeld te krijgen van de totaalprijs.
Kostenplaatje bij kopen en huren
Bij het kopen of huren (leasen) van een AED gaat het allereerst om het uiteindelijke kostenplaatje. Een voorbeeld is een AED met een huurprijs van € 33 per maand exclusief BTW, waarbij het onderhoud en accessoires (tas en reanimatiekit) zijn inbegrepen.
De koopprijs met accessoires is € 1.345 ex BTW. Een los onderhoudscontract kost € 149 per jaar ex BTW. De garantieperiode van deze AED is acht jaar. Bij een levensduur van acht jaar kost de AED bij huur in totaal 33 x 12 x 8 = € 3.168 ex BTW. Bij koop en onderhoud is de totaalprijs € 1.345 + 8 x € 149 (€ 1.192) = € 2.537 ex BTW. Dat scheelt dus bijna € 600 met het huren. Zonder onderhoudscontract bij aankoop is dat zelfs € 1.823.
Wilt u een AED langer gebruiken, dan is kopen dus financieel gezien altijd een betere optie. Het nadeel van kopen is dat u in één keer een groot bedrag kwijt bent en dat u met onverwachte kosten te maken kunt krijgen.
Vanuit goed werkgeverschap is een AED aan te raden
Niet verplicht, wel aan te raden
Een AED is niet verplicht. Wel geldt vanuit de Arbowet een zorgplicht voor de veiligheid en het welzijn van uw werknemers en bezoekers. Daarom en vanuit goed werkgeverschap is een AED aan te raden. Dat betreft zeker organisaties met een verhoogd risico, zoals sportscholen en -clubs, zorgcentra en tandartsen.
Let er bij de aanschaf van een AED op onder welke omstandigheden u hem gebruikt en waar hij komt te hangen. U kunt hem beter niet plaatsen op een locatie waar het vaak warm of vochtig is of waar veel trillingen zijn.
Kijk of er een complete reddingsset (‘rescue kit’) bij de AED aanwezig is. Zo’n set bevat alle hulpmiddelen die u bij een reanimatie kunt gebruiken. Denk aan een schaar, scheermes, desinfectiemateriaal, een beademingsmasker en handschoenen.
Hart- en spierstimulatoren vallen onder het 9%-BTW-tarief. Dit geldt ook voor de AED inclusief benodigdheden en services voor de werking van het apparaat. Onder het 21%-tarief vallen AED-trainingsapparaten en accessoires die niet nodig zijn voor de werking van het apparaat, zoals beugels en tassen.