Tussen 2014 en 2018 stegen brutolonen minder hard dan de cao-lonen. Dat is opmerkelijk, want in een tijd van krapte op de arbeidsmarkt wordt het tegenovergestelde verwacht. Dat melden Centraal Planbureau (CPB) en De Nederlandsche Bank (DNB) naar aanleiding van een gezamenlijk onderzoek.
In tijden van krapte verwacht men dat brutolonen harder stijgen dan de cao-lonen. De afgelopen jaren bleek dat echter niet het geval te zijn. De groei van brutolonen was in de periode tussen 2014 en 2018 jaarlijks namelijk gemiddeld 0,5 procentpunt lager dan die van de cao-lonen. Voor ongeveer 0,3 procentpunt daarvan leggen CPB en DNB de oorzaak in de toegenomen werkgelegenheid. Zo kwamen er meer jonge werknemers en flexwerkers op de arbeidsmarkt. Deze groep heeft vaker een lager salaris en dat trekt het gemiddelde loonniveau naar beneden. Verder speelt volgens de onderzoekers waarschijnlijk mee dat individuele beloningscomponenten, zoals bonussen en promoties, lager of minder gebruikelijk zijn geworden.
Het verschil tussen de groei van het cao-loon en die van het brutoloon is de zogenoemde incidentele loongroei. Deze incidentele loongroei bestaat uit grofweg twee onderdelen: de veranderingen in individuele beloningen (zoals bonussen en promotie) en de veranderende samenstelling van de werkzame beroepsbevolking. Door het achterblijven van de groei van het brutoloon was de incidentele loongroei negatief, terwijl die normaal gesproken bij een krappe arbeidsmarkt juist stijgt.
Er is door de onderzoekers een nieuwe dataset ontwikkeld om meer inzicht te krijgen in de incidentele loondynamiek. Om de loongroei te berekenen wordt gebruik gemaakt van salarisgegevens uit de polisadministratie en een cao-loondatabase van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In de polisadministratie staan algemene gegevens over een baan, zoals het brutoloon, de verloonde uren en het type arbeidsrelatie. De polisadministratie wordt gekoppeld aan registers met persoonsgegevens en een database met gedetailleerde informatie over de cao-loonontwikkeling. In die laatste database staan cao-loonafspraken van ongeveer 230 bedrijfstak- en ondernemingscao’s, want neerkomt op ongeveer 95% van de werknemers in Nederland. Hiermee kan de gemiddelde cao-loonstijging per sector bepaald worden.