De 24-uurseconomie leidt ertoe dat steeds meer organisaties de afspraken over de onregelmatigheidstoeslag (ORT) aanpassen. Werknemers ontvangen minder vaak ORT over afwijkende werktijden. Werken in de nacht levert wel meer op dan vijf jaar geleden.
Uit onderzoek van werkgeversorganisatie AWVN blijkt dat werkgevers niet alleen het aantal ORT’s afbouwen, maar ook de hoogte van de toeslagen. AWVN vergeleek de afspraken over de ORT van 100 cao’s in 2020 met de afspraken in dezelfde cao’s in 2015. In totaal vallen er 2,9 miljoen werknemers onder de onderzochte cao’s: 30% in de industrie en 70% in de dienstensector. De uitkomsten van het onderzoek weerspiegelen volgens AWVN een ontwikkeling naar een 24-uurseconomie. Werkgevers en werknemers vinden het steeds normaler om op ruimere tijden te werken. Ze komen hiermee ook tegemoet aan mensen die bijvoorbeeld ’s avonds of op zondag willen winkelen. De coronamaatregelen versnellen deze trend omdat uitgebreidere werktijden een bredere spreiding van de aanwezigheid van werknemers op locatie mogelijk maken.
Werknemers die op onregelmatige tijden werken, kunnen recht hebben op een toeslag op het brutoloon. Het uitbetalen van de ORT is niet wettelijk geregeld, maar kan zijn afgesproken in de cao, het personeelsreglement of de arbeidsovereenkomst. Deze afspraken worden steeds vaker aangepast, zo laat het onderzoek van AWVN zien. In 25 cao’s is de hoogte van de ORT gewijzigd en/of zijn de uren waarover werknemers géén toeslag voor onregelmatige werktijden ontvangen verruimd. Een werkdag zonder ORT kan dan duren van 6.00 uur ’s ochtends tot 10.00 uur ’s avonds. Ook over de uren op zaterdagochtend ontvangen werknemers minder vaak ORT dan in 2015. Bij 10 van de onderzochte cao’s zijn de toeslagen voor de avonden en/of de weekenden verlaagd.
Werken in de nacht wordt wel beter gewaardeerd dan vijf jaar geleden. Het niveau van de ORT voor nachtwerk was in 2020 gemiddeld 3% hoger dan in 2015. Werken in de nachtelijke uren brengt gezondheidsrisico’s met zich mee (artikel) en dit moet voldoende beloond worden.
AWVN verwacht dat de afbouw van ORT’s de komende jaren verder zal doorzetten. De werkgeversvereniging wijst erop dat als werknemers structureel toeslagen ontvangen, het van belang is om de afbouw stap voor stap plaats te laten vinden of te zoeken naar manieren om de werknemers te compenseren, bijvoorbeeld door het toekennen van een hoger (netto)loon of extra verlofuren voor bijvoorbeeld werken in de weekenden.