Het kabinet wil ongewenste belastingconstructies aanpakken en zo de inkomsten voor de schatkist verhogen. Om een lijst op te stellen van constructies die ‘speciale’ aandacht verdienen, worden er gesprekken gevoerd met belanghebbenden en is er ook een online inventarisatie uitgevoerd.
Afgelopen Prinsjesdag heeft het kabinet aangekondigd dat er een programma komt dat zogenoemde ‘opmerkelijke’ belastingconstructies en oneigenlijk gebruik van fiscale regelingen moet aanpakken. Daar is ook al meteen een opbrengst voor de schatkist aan gekoppeld. In 2025 moet dit programma namelijk structureel € 550 miljoen opleveren.
Ook heeft het kabinet al aangekondigd dat in elk geval een aanpassing van de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) deel zal uitmaken van dit programma. Die wijziging komt erop neer dat verhuurd vastgoed op termijn standaard wordt aangemerkt als beleggingsvermogen. Daarmee valt dit niet meer onder de vrijstelling van de BOR, en moeten opvolgers hier dus erfbelasting of schenkbelasting over gaan betalen.
De aanpak is een vervolg op het rapport over de verdeling van vermogens in Nederland dat vorig jaar is verschenen. De opstellers van dat rapport hebben de overheid ook al een lijst met tien opmerkelijke belastingconstructies aan de hand gedaan. Op die lijst (pdf) prijkt onder meer de constructie waarbij vermogenden zelf een eigen algemeen nut beogende instelling (ANBI) oprichten en daarbij profiteren van de giftenaftrek in de inkomstenbelasting. Ook wordt de familiehypotheek (artikel) genoemd, waarbij een kind geld van de ouders leent voor het kopen van een huis in plaats van bij de bank.
Het ministerie van Financiën brengt momenteel ook zelf opmerkelijke constructies in kaart, en haalt ook online het net op via een internetconsultatie. Daarna volgen er gesprekken met belanghebbenden en wordt er een afweging gemaakt welke constructies aangepakt gaan worden. De eerste invulling daarvan moet al in de Voorjaarsnota van 2023 terugkomen. Dit deel van de aanpak moet in 2024 al € 160 miljoen aan extra inkomsten opleveren.
De internetconsultatie over dit onderwerp loopt tot en met 31 januari 2023. De reacties zijn zeer divers. Zo noemt een reageerder het behalen van belastingvoordeel via een commanditaire vennootschap met meerdere bv’s als stille vennoten. Een ander ageert tegen de belastingvoordelen die directeuren-grootaandeelhouders (dga’s) hebben bij het lenen van hun eigen bv. Verder schetst een reageerder een constructie waarbij loonheffingen voor een dga wel ingehouden worden, maar niet afgedragen. En ook het feit dat een dga voordeel kan behalen door een maatschap aan te gaan met de eigen bv komt voorbij. Ook genoemd: onterechte aftrek voor horecakosten die niet zakelijk zijn (en dus eigenlijk niet aftrekbaar), en de papieren schenking (artikel). ‘Je schenkt, of je schenkt niet’, zoals de reageerder over die laatste mogelijkheid schrijft.
Een andere reageerder houdt een warm pleidooi voor verregaande vereenvoudiging van het belastingstelsel. Zo’n versimpeling beperkt ook de mogelijkheden voor belastingontwijking, zo schrijft deze reageerder. In een andere reactie stelt de schrijver dat er meer nuance in de lijst zou moeten zitten. Want: de term belastingconstructies leidt al snel tot een bepaalde (negatieve) beeldvorming ‘die niet in alle gevallen terecht is’. Daarom zou het etiket ‘opmerkelijk’ vooral gebruikt moeten worden voor een constructie waarbij de wet gebruikt wordt op een manier die de wetgever niet heeft bedoeld. Dit in tegenstelling tot gevallen waarbij de wet op zich goed in elkaar zit maar het vooral schort aan voldoende toezicht vanuit de Belastingdienst. En gevallen waarbij wetgeving leidt tot belastingverlaging die eerder nog voor lief werd genomen, maar die op dit moment niet meer gewenst is.