Er zal geen organisatie zijn die niet op de één of andere manier door de coronapandemie is geraakt. In opdracht van Rendement Uitgeverij zocht onderzoeksbureau Motivaction uit wat de effecten van de coronacrisis zijn voor onder meer de strategie van Nederlandse organisaties, het personeelsbeleid en de financiële situatie. Wat zijn de voornaamste uitkomsten van dit onderzoek?
Dit verdiepingsartikel wordt u aangeboden door Rendement Online
Voor veel organisaties is door de wereldwijde uitbraak van het COVID-19-virus een totaal nieuwe situatie ontstaan. In welke branche dan ook, elke organisatie heeft te maken gekregen met veranderingen die om een reactie vragen. Uit Rendements onderzoek door Motivaction onder 529 professionals blijkt dat de meeste organisaties een aantal zaken hebben aangepakt waar ze zich zonder de coronacrisis als aanleiding nog niet mee bezig zouden houden.
Aan de slag met online bereik of online verkoop
Zo gaf 20% van de ondervraagden aan door de coronacrisis aan de slag te zijn gegaan met het online bereik of online verkoop. Ruim een kwart van de deelnemers heeft door de coronacrisis het arbeidsvoorwaardenpakket aangepast. Als belangrijkste drie redenen hiervoor geven zij aan:
Hieruit blijkt al duidelijk dat thuiswerken aan de orde van de dag is tijdens deze coronacrisis. Het ziet ernaar uit dat de situatie van vóór de coronamaatregelen voltooid verleden tijd is.
Het kantoor krijgt in de toekomst een andere rol. Bijna zes op de tien deelnemende organisaties zijn van plan om een nieuwe balans te zoeken tussen thuiswerken en werken op kantoor.
Het kantoor wordt een zakelijke ontmoetingsplek
Een klein deel van de deelnemers wil van het kantoor een zakelijke ontmoetingsplek voor werknemers maken of een deel van de kantoorruimte afstoten of verhuren. Slechts 26% van de deelnemers verwacht op termijn weer gewoon terug te gaan naar de situatie zoals hij was vóór het coronavirus zijn intrede deed.
Als werknemers structureel thuiswerken, moet de werkgever zorgen dat dit op alle fronten veilig gebeurt, zowel waar het de gezondheid van de werknemers betreft als waar het gaat om de bedrijfsinformatie waarmee zij werken. Het leeuwendeel van de deelnemende organisaties (62%) heeft sinds de corona-uitbraak dan ook geïnvesteerd in thuiswerken. 11% geeft aan zelfs veel geld geïnvesteerd te hebben in zaken als gezond werk, communicatie en IT.
Thuiswerken heeft ook geld bespaard
Eén op de tien zegt dat het thuiswerken – ondanks de extra kosten die dat met zich heeft meegebracht – ook geld heeft bespaard. De organisaties die geen extra geld hebben uitgegeven aan het faciliteren van thuiswerken, hadden die investering in de meeste gevallen of al vóór de coronacrisis gedaan (5%) of het was niet nodig (25%).
De vergoeding of verstrekking van thuiswerkfaciliteiten is de coronamaatregel die de personeelskosten in de meeste organisaties (53%) laat stijgen. Andere coronagerelateerde zaken die de personeelskosten in veel organisaties doen groeien, zijn:
Verder zijn er nog wat organisaties die extra personeelskosten maken door extra loonkosten (12%), door andere vormen van zakelijk reizen (5%) of door (om)scholing van werknemers (3%).
Dat thuiswerken momenteel de norm is en veel werknemers het openbaar vervoer liever vermijden, heeft gevolgen voor het mobiliteitsbeleid van 73% van de organisaties die deelnamen aan het onderzoek. Zes van de tien deelnemers gaven aan dat er door de bank genomen minder zakelijk wordt gereisd. En als werknemers wel zakelijk reizen, doen ze dat wat vaker met de auto (7%) of met de fiets (3%).
In veel gevallen zijn door de genoemde wijzigingen in het reisgedrag van werknemers de afspraken over reiskosten in de organisatie herzien:
Van de ondervraagde organisaties geeft het merendeel aan in gesprek te zijn over een vergoeding voor de kosten van thuiswerken of al zo’n thuiswerkvergoeding te geven. Bij de organisaties die nu al een vergoeding geven, is een vergoeding per dag (9%) iets populairder dan een eenmalig bedrag (4%).
36% van de bedrijven overweegt geen thuiswerkvergoeding
Gemiddeld komt de vergoeding per dag neer op € 2,60. Het eenmalige bedrag dat werkgevers aan hun thuiswerkende werknemers verstrekken, ligt gemiddeld op € 287. Ruim een derde van de bedrijven (36%) is niet in gesprek over een thuiswerkvergoeding en is dit ook niet van plan.
De plotselinge omslag naar massaal thuiswerken brengt voor werkgevers naast extra kosten ook een hoop kopzorgen met zich mee. De coronacrisis en de daaruit volgende overheidsmaatregelen geven veel werkgevers slapeloze nachten. Grofweg een derde van de ondervraagden heeft voornamelijk moeite met één of meer van de volgende maatregelen:
Minder deelnemers hebben kopzorgen door sluiting van het bedrijf door de lockdown (11%), de mondkapjesplicht (10%), de hygiënemaatregelen (9%), het feit dat de werkgever niet mag vragen of iemand COVID-19 heeft (7%) en het verbod om iemands temperatuur te meten bij binnenkomst (2%).
Het regelen van financiering blijkt tijdens de coronacrisis niet zo’n heet hangijzer te zijn. Bij 69% van de deelnemers aan het onderzoek is de financiering nog op orde. Slechts 7% geeft aan momenteel niet aan financiering te kunnen komen.
Slechts 7% gebruikt de regeling bijzonder uitstel van belastingbetaling
Ook van de belastingverplichtingen ligt in de meeste ondernemingen niemand wakker. Ruim driekwart geeft aan de verschuldigde belastingen nu te betalen en verwacht ook aan de verplichtingen te kunnen blijven voldoen. Slechts 7% zegt gebruik te hebben gemaakt van de regeling voor bijzonder uitstel van belastingbetaling. Van hen verwacht een ruime meerderheid (86%) de verschuldigde bedragen vanaf 1 juli 2021 alsnog te kunnen voldoen – als het uitstel afloopt. Toch geeft ook 8% aan (nog) niet te weten of dit gaat lukken.
In dit artikel is uitsluitend gekeken naar de resultaten van de volledige groep van 529 deelnemers aan het onderzoek. Er zaten echter opvallende verschillen tussen enerzijds de uitkomsten van organisaties met maximaal tien werknemers en anderzijds die van het zogenoemde groot-mkb. Daaronder verstaan we de groep van ondernemingen met 250 tot 500 werknemers in dienst.
In de infographic De gevolgen van corona voor het Nederlandse mkb vindt u de belangrijkste verschillen tussen deze twee doelgroepen die uit dit onderzoek naar voren kwamen.