Een bindend quotum voor het aandeel vrouwen aan de top kan dit aandeel snel laten toenemen. Zo’n quotum is echter geen wondermiddel, zo stellen het Centraal Planbureau (CPB) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
Vooralsnog blijft het aandeel vrouwen aan de top van het bedrijfsleven ver achter bij het wettelijke streefcijfer van 30%. Bij de grootste 5.000 bedrijven in Nederland is 15% van de leden van raden van bestuur en raden van commissarissen een vrouw. Het CPB en SCP hebben in een notitie (pdf) uitgewerkt wat de oorzaken hiervan zijn, wat de gevolgen van een hoger aandeel topvrouwen kunnen zijn en wat organisaties en de overheid kunnen doen om het aandeel te verhogen.
De planbureaus noemen diverse factoren die bijdragen aan het lage aandeel vrouwen aan de top, waaronder de deeltijdcultuur, risico- en competitieaversie, stereotypen en organisatieculturen. Een oplossing is een wettelijk vrouwenquotum, met sancties voor organisaties die niet aan het quotum voldoen. Een bindend quotum leidt tot een snelle toename van het aandeel topvrouwen, zo is gebleken in andere Europese landen. De onderzoekers geven wel aan dat een quotum voor topvrouwen geen duidelijke positieve of negatieve invloed heeft op de winstgevendheid van organisaties en niet voor meer vrouwen in het middenmanagement zorgt.
Binnenkort gaat het kabinet stevigere maatregelen voor gelijkheid in de top overwegen. Ook een quotum is een optie. Vakbond FNV is daar voorstander van, de werkgeversverenigingen niet.
Het aandeel topvrouwen kan het kabinet ook proberen te vergroten door beleid dat gericht is op het vergroten van de deeltijdfactor van moeders, maar daarbij hoeven de beleidsbepalers niet te veel te verwachten van een verdere verhoging van de kinderopvangtoeslag of langer geboorteverlof. Organisaties kunnen zelf de situatie verbeteren door een diversiteitsstrategie te formuleren en uit te voeren. Het is dan wel onder meer van belang dat de top zich achter dit beleid schaart. Maar welk beleid écht werkt, is moeilijk te zeggen. De planbureaus stippen aan dat er relatief weinig bekend is over de langetermijneffecten van (een combinatie van) maatregelen voor meer topvrouwen.