De Europese Unie zet de komende tijd nadrukkelijker een prijs op de uitstoot van CO2. De bijbehorende maatregelen raken niet alleen de vervuilende industrie, maar ook kleine ondernemingen en burgers.
Het Europese Parlement heeft onlangs ingestemd met een aantal belangrijke onderdelen van het zogenoemde ‘Fit for 55’-pakket van de EU. Die maatregelen moeten ervoor zorgen dat de uitstoot van broeikasgassen in de EU in 2030 met 55% is gedaald ten opzichte van 1990. De nu aangenomen regelgeving moet nog ondertekend worden door de EU-lidstaten, waarna zij in werking kan treden.
Om die doelen te halen wil de EU de prijs van de uitstoot van CO2 verhogen. Het idee is dat het terugdringen van uitstoot dus lonender wordt. De beprijzing loopt onder meer via het al bestaande handelssysteem voor uitstootrechten, ETS. Simpel gezegd kunnen bijvoorbeeld industriële ondernemingen rechten kopen om broeikasgas uit te mogen stoten. Zij mogen niet méér uitstoten dan deze rechten, en anders moeten zij dus elders aankloppen om extra uitstootrechten aan te schaffen. Bijvoorbeeld bij een onderneming die haar uitstoot heeft teruggedrongen en dus rechten ‘over’ heeft. De bedoeling is dat er steeds minder rechten op de markt komen, zodat de uitstoot gaat dalen.
Verder is het de bedoeling dat er ook een prijskaartje komt te hangen aan de CO2-uitstoot (tool) van onder meer brandstoffen voor wegvervoer en het verwarmen van gebouwen. Dit zou mogelijk vanaf 2027 ingaan. Deze ingreep komt erop neer dat ook bijvoorbeeld tankstations en energiemaatschappijen uitstootrechten moeten gaan kopen. Het ligt voor de hand dat zij die kosten deels doorberekenen naar klanten, onder meer burgers dus.
Wel komt er ook een zogeheten Sociaal Klimaatfonds. De miljarden die daarin komen, moeten helpen om energiearmoede bij kwetsbare huishoudens en micro-ondernemingen door de maatregelen te voorkomen. Dit fonds zou er in 2026 moeten zijn.
Daarnaast heeft het Parlement ingestemd met nog een ander mechanisme. Dat heet CBAM en geldt voor producenten van buiten de EU in bepaalde sectoren. Als zij producten invoeren in de EU moeten zij bij de grens nog een bepaalde prijs betalen voor de uitstoot die bij de productie is vrijgekomen. Dit moet voorkomen dat industrie de wijk neemt naar productie buiten de EU om de uitstootregels te omzeilen. CBAM geldt voor producenten van onder meer ijzer, staal, cement, elektriciteit en waterstof. De geleidelijke invoering van dit systeem staat gepland vanaf 2026.