Klimaatplannen: meer subsidies dan belastingverhogingen

28 april 2023 | Door redactie

Het kabinet heeft een pakket maatregelen samengesteld om het Nederlandse doel voor uitstootreductie in 2030 te kunnen halen. De grootste bijdrage moet daarbij komen van de industrie. Hoewel de plannen een breed palet aan sectoren raken, staat het pakket dan weer niet vol met belastingverhogingen.

De Nederlandse overheid heeft als doel dat de CO2-uitstoot in 2030 met 60% is gedaald ten opzichte van 1990. Onlangs is uit onderzoek gebleken dat er extra ingrepen nodig zijn om dat doel te halen. Er zou nog een emissiereductie van 22 megaton nodig zijn. Het kabinet komt nu met een pakket maatregelen die samen optellen tot die 22 megaton.

Heffing op vlees en zuivel blijft uit

Opvallend daarbij is dat het pakket vooral subsidies bevat, terwijl het eerder genoemde onderzoek juist ook belastingverhogingen adviseert om de verduurzaming te versnellen. Zo zou er een heffing moeten komen op zuivel, vlees en lange-afstandsvluchten. Daar kiest het kabinet dus niet voor. Ook de voorgestelde verlaging van de onbelaste reiskostenvergoeding van € 0,21 naar € 0,12 per kilometer zit niet in het pakket.

Elektrische auto en uitstoot woon-werkverkeer

De meeste ingrepen moeten de komende tijd nog tot in detail uitgewerkt worden. De maatregelen in de plannen (pdf) zijn ingedeeld in vijf categorieën: elektriciteit, industrie & circulaire economie, landbouw, gebouwde omgeving en mobiliteit. Daarnaast zijn er nog sectoroverstijgende maatregelen. Enkele voorstellen op het gebied van mobiliteit zijn:

  • Er komt extra geld beschikbaar voor de subsidie op tweedehands elektrische auto’s (de SEPP). Wel zou het subsidiebedrag per auto dalen van de huidige € 2.000 naar € 1.000. Het extra subsidiegeld moet opgebracht worden door een verhoging van de BPM. Daarbij gaat vanaf 2025 de zogeheten ‘vaste voet’ omhoog met € 200 (volgens het prijspeil van 2023). Er wordt ook geïnvesteerd in het netwerk van laadpalen.
  • De reductiedoelstelling voor de zogenoemde werkgebonden personenmobiliteit gaat omhoog van naar 1 megaton naar 1,5 megaton CO2. De uitstoot van het totale woon-werkverkeer moet dus op één of andere manier dalen met 1,5 megaton. Het kabinet rekent erop dat werkgevers hun werkgevers zullen stimuleren om te kiezen voor meer duurzaam vervoer, maar hoe dit precies in het vat wordt gegoten blijkt nog niet duidelijk uit de plannen. Tot nu toe is er alleen nog maar een registratieplicht aangekondigd voor werkgevers. Die gaat per 1 januari 2024 in, zo heeft het ministerie van Infrastructuur bevestigd aan Rendement. De invoeringsdatum is namelijk gekoppeld aan de invoering van de Omgevingswet.

Handhaving energiebesparingsplicht

Verder wil het kabinet meer gaan handhaven op de zogeheten energiebesparingsplicht. Ondernemingen die boven een bepaald energieverbruik zitten zijn namelijk verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen. Nu geldt voor deze maatregelen nog een terugverdientijd van 5 jaar, maar dit gaat omhoog naar 7 jaar. Ook gaat er meer geld naar de ISDE, een subsidieregeling voor verduurzamingsmaatregelen in bijvoorbeeld bedrijfspanden. Daarnaast wordt er gesleuteld aan de energiebelasting. Er gaat een verlaagd tarief gelden tot een bepaald gasverbruik (de grens wordt de komende tijd vastgesteld), en boven die grens gaan de tarieven voor de gasbelasting juist omhoog. In de plannen wordt gesproken over een verlaagd tarief voor huishoudens, maar mogelijk geldt dit ook voor ondernemers met een klein verbruik. Verder komt er een apart tarief voor waterstof.

Ondersteuning mkb bij verduurzaming

Volgens minister van Klimaat Jetten is ‘ontzorgen’ ook een belangrijke doelstelling van het pakket, nadrukkelijk óók bij mkb’ers. Het idee is om een programma op te zetten dat mkb’ers proactief ondersteunt bij de verduurzaming. Ondernemersorganisatie MKB-Nederland is echter nog niet dolenthousiast. Voorzitter Jacco Vonhof denkt dat de hogere belasting op gas geen klimaatwinst zal opleveren. Zo’n prijsprikkel werkt volgens hem alleen als ondernemers een alternatief hebben voor het gasgebruik, ‘en dat hebben velen niet’. Dat hangt onder meer samen met de drukte op het stroomnet, waardoor het verkrijgen van een aansluiting niet meer altijd een zekerheid is.

Meer informatie over duurzaam ondernemen vindt u in de toolbox Snel aan de slag met duurzaam ondernemen.