Een onderneming die in zwaar weer zit kan onder de Faillissementswet een akkoord sluiten met schuldeisers om schulden te saneren. Maar een schuld aan een pensioenfonds kan de onderneming daarmee niet wegpoetsen, zo oordeelt de Hoge Raad.
Dat het makkelijker is geworden om een schuldenakkoord te sluiten en zo een faillissement af te wenden komt door de invoering van de Wet homologatie onderhands akkoord (WHOA) in 2021. Voorheen kon één dwarsliggende schuldeiser een akkoord blokkeren. Maar dankzij de WHOA kan de rechter een akkoord dwingend opleggen als een meerderheid van de schuldeisers akkoord is.
De Hoge Raad moest zich nu buigen over de positie van een bedrijfstakpensioenfonds als schuldeiser in een WHOA-procedure. De zaak ging over een hotel in financiële moeilijkheden, dat al een hele WHOA-procedure (artikel) had doorlopen. De schuldeisers waren volgens de wettelijke voorschriften ingedeeld in klassen, en in al die klassen had een meerderheid al ingestemd met het schuldenakkoord. Het bedrijfstakpensioenfonds stemde tegen en stapte naar de rechter.
De rechtbank wilde in die procedure vervolgens van de Hoge Raad weten of de achterstallige pensioenpremies onder een WHOA-akkoord kunnen vallen. Maar dat kan niet, stelde de Hoge Raad. De pensioenregelingen (toolbox) zijn namelijk ‘rechten van werknemers’, en in de wet is bepaald dat de WHOA daarop niet van toepassing is.
Dat pensioenpremies onder de definitie van rechten van werknemers vallen volgt volgens de Hoge Raad al uit de wet. Want als de premies onder een WHOA-akkoord zouden vallen, kan dat uiteindelijk de pensioenopbouw van werknemers in gevaar brengen. Als het fonds te veel premies mist, kan dat op termijn mogelijk leiden tot pensioenkortingen, zo redeneert de Hoge Raad. Daarnaast ligt er momenteel ook een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer waarin nog eens verduidelijkt is dat de pensioenpremies rechten van werknemers zijn.
Al met al moeten de premies volgens de Hoge Raad dus buiten een WHOA-akkoord blijven. En dus kan een onderneming een schuld aan het pensioenfonds niet via een akkoord uit de weg ruimen.
Aan de hand van dit antwoord kan de rechtbank in Amsterdam verder met de zaak over de WHOA-procedure van het hotel. Wel is de manier waarop de Hoge Raad de wet uitlegt en het wetsvoorstel dat voorligt reden voor zorgen in de juridische wereld. Vraag is namelijk wat het uitsluiten van pensioenpremies betekent voor de effectiviteit van de WHOA, aangezien pensioenfondsen in heel veel procedures schuldeiser zullen zijn. Dit vraagstuk zal mogelijk aan de orde komen bij de behandeling in de Tweede Kamer.
Hoge Raad, 25 februari 2022, ECLI (verkort): 328
Meer informatie over faillissementen vindt u in de toolbox Zo bent u voorbereid op een dreigend faillissement.