Aan de hand van de conjunctuurklok van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wordt duidelijk dat de coronamaatregelen het afgelopen jaar van grote in vloed zijn geweest op de Nederlandse economie. Voor de maand maart 2021 is het conjunctuurbeeld van de economie minder slecht, ondanks aanhoudende laagconjunctuur.
De afwisseling van de economische voor- en tegenspoed (conjunctuur) komt samen in de conjunctuurcyclus. Dit is een grafiek waarin de economische groei gedurende een bepaalde periode is weergegeven rondom een trendlijn (een gemiddelde). Voordat het CBS de economische groei kan intekenen in de grafiek, moet het eerst de actuele economische situatie bepalen. Dit wordt gedaan met behulp van de conjunctuurklok. Dit is een vierkant model dat bestaat uit vier onderdelen. De vier vlakken uit de conjunctuurklok komen overeen met de conjunctuurcyclus: neergang, recessie, opleving en herstel. Daarnaast gebruikt het CBS 13 indicatoren om de situatie te bepalen. In de conjunctuurklok van maart presteren 8 van de 13 indicatoren slechter dan hun langjarige trend. Toch is het beeld van maart 2021 iets minder slecht dan eerder.
De economie zit wel nog diep in laagconjunctuur volgens de conjunctuurklok. Bij de diepste laagconjunctuur neemt de werkloosheid toe, zijn er minder uitzenduren, neemt het bruto binnenlands product af, investeren ondernemingen minder, wordt er minder geconsumeerd, plaatsen ondernemingen minder orders, neemt het vertrouwen van consumenten en producenten af, neemt het aantal faillissementen toe, dalen de uitvoer, de productie, de werkgelegenheid en het aantal vacatures. Niet op al deze fronten gaat het nu slecht. Deels is dat te danken aan de coronamaatregelen.
Die maatregelen hebben voor veel indicatoren in de klok vanaf verslagmaand maart 2020 grote invloed. Zo staan de productie-industrie, de export en de huizenprijzen nu in het groen, eerder was dat in rood of geel. Ook de indicator investeringen staat weer op groen, wat ook overeenkomt met eerder onderzoek dat bijna de helft van het mkb weer wil investeren ondanks de coronacrisis. Het aantal faillissementen staat ook nu weer op ‘groen’. Het aantal faillissementen was voor 2020 sowieso uitzonderlijk laag. Dat kan komen doordat de financiële en fiscale coronamaatregelen (tool) van de rijksoverheid ertoe leiden dat ook financieel ongezonde organisaties zich nog steeds staande kunnen houden. Valt de overheidssteun later dit jaar weg, dan wordt een golf van ruim 3.800 faillissementen verwacht. Om de verschuiving van de indicatoren vanaf januari 2020 tot nu te zien, is de conjunctuurklok ‘afspeelbaar’ op de site van het CBS.