Familiebedrijven presteren op sommige financiële vlakken beter dan bedrijven zonder familie-inbreng. Dat is te danken aan de sterke familiewaarden. Om daarvan te blijven profiteren, is het wel zaak om die waarden goed over te dragen als de leiding van het bedrijf overgaat naar de volgende generatie.
Juist als de opvolgers in het familiebedrijf het stokje overnemen, kunnen de familiewaarden in de knel komen. Dat is de boodschap van een gezamenlijk onderzoek (pdf) van het Erasmus Centre for Family Business, Rabobank en accountantsorganisatie BDO. De onderzoekers interviewden vijftien vooraanstaande familiebedrijven om uit te vissen hoe zij bij bedrijfsoverdracht (tools) de familiewaarden hadden verankerd.
Het verankeren is niet alleen handig omdat deze waarden het kompas van een familiebedrijf zijn, schrijven de onderzoekers, het is ook financieel aantrekkelijk. Want juist dankzij de ‘familiefactor’ behalen deze ondernemingen gemiddeld een 16% hogere rentabiliteit op het eigen vermogen dan bedrijven zonder familie-inbreng. De financiële waarde van de familieondernemingen ligt gemiddeld 7% hoger, zo blijkt uit langjarig Europees onderzoek.
Uit de interviews leiden de onderzoekers af dat er verschil zit in hoe de familiewaarden overgaan van de oprichters naar de zogenoemde vroege opvolgers, en vervolgens weer naar wat zij noemen de latere opvolgers. Bij de eerste overdracht blijven de waarden nog redelijk in stand, maar als de latere opvolgers het roer overnemen moeten de waarden vaker worden aangepast. Bijvoorbeeld omdat de jongste generatie niets meer heeft met een oud verhaal van opa die ‘nog met een paardenkar langs de deuren ging’.
De onderzoekers destilleren uit de interviews het advies om in ieder geval genoeg tijd te nemen voor de overdracht van deze waarden, zodat iedereen er goed van doordrongen is wat de familieonderneming nu echt drijft. Het moeten overigens geen kreten zijn die vooral goed liggen bij de buitenwacht, maar waar binnen de onderneming niemand zich in herkent. De familiewaarden zijn geen PR-instrument, zo staat in het onderzoek.
Ook is het belangrijk om heel concreet te maken wat de familie nu precies belangrijk vindt. Dat kan bijvoorbeeld door naar het verleden te kijken. Wat heeft de onderneming in het verleden voor beslissingen genomen en wat waren toen de overwegingen?
In veel gevallen kan een soort familiestatuut ook helpen, schrijven de onderzoekers. Dat moet dan niet in beton gegoten zijn, maar makkelijk aan te passen zijn als dat nodig is.