Het kabinet wil de zogeheten doelmatigheidsmarge voor het loon van directeuren-grootaandeelhouders (dga’s) afschaffen. Dat zal voor veel dga’s betekenen dat zij vanaf 2023 meer belasting gaan betalen. Maar het schrappen van deze marge zal niet per se leiden tot minder discussies met de Belastingdienst, zo schat het kabinet in.
De doelmatigheidsmarge kunnen dga’s toepassen bij het bepalen van hun gebruikelijk loon (toolbox) voor de loonaangifte. De vuistregel is dat dit loon gelijk moet zijn aan het salaris van een werknemer ‘in de meest vergelijkbare dienstbetrekking’. Vervolgens mag de dga – nu nog – 25% lager gaan zitten met het loon voor de aangifte.
Deze marge van 25% zou volgens de Voorjaarsnota al worden verlaagd naar 15%. Maar op Prinsjesdag heeft het kabinet voorgesteld om de doelmatigheidsmarge helemaal te schrappen met ingang van 2023. Die ingreep is inmiddels ook verwerkt in een nota van wijziging op het Belastingplan 2023. De verwachte opbrengst gaat naar het compenseren van box 3-gedupeerden en maatregelen om de koopkracht te stutten.
Dga’s die nu gebruikmaken van de doelmatigheidsmarge zullen dus over 2023 een hoger gebruikelijk loon moeten hanteren. Niet 75% maar 100% van het loon van iemand in de meest vergelijkbare dienstbetrekking. Dat betekent dus ook dat deze dga’s meer belasting gaan betalen. In antwoord op Kamervragen (pdf) rekent het kabinet voor dat het totale bedrag aan gebruikelijk loon waarschijnlijk met € 2,6 miljard zal stijgen. De belastbare winst bij ondernemingen daalt hierdoor met hetzelfde bedrag, wat leidt tot € 0,5 miljard minder opbrengsten in de vennootschapsbelasting. Ook heeft het kabinet geanalyseerd hoe vaak de doelmatigheidsmarge wordt gebruikt. Het blijkt dat een vrij grote groep (bijna 42%) voor het dga-loon aansluit bij het standaardbedrag, van € 48.000 in 2022. In ruim 57% van de gevallen (dat gaat om ruim 82% van de loonsom) is er mogelijk de doelmatigheidsmarge gebruikt.
Op de vraag waarom het kabinet niet al ten tijde van de Voorjaarsnota de marge helemaal heeft geschrapt, is het antwoord simpelweg dat er inmiddels méér financiële dekking nodig is voor andere maatregelen. Het afschaffen van de marge leidt dan ook niet per se tot een verlichting van het werk van de Belastingdienst. De hoogte van het gebruikelijk loon is namelijk vaak voer voor discussie tussen belastingplichtigen en de fiscus. Het kabinet verwacht dat het verdwijnen van de doelmatigheidsmarge alleen leidt tot een verhoging van het bedrag waar de discussies over gaan. Sterker nog: de eerste tijd verwacht het kabinet juist meer werk voor de Belastingdienst. Dat komt onder meer doordat een ‘grote groep belastingplichtigen’ die eerder de hoogte van het gebruikelijk loon heeft afgestemd met de fiscus nu opnieuw overleg zal willen voeren over het dga-loon.
Er is nog een aparte regeling voor dga’s die het gebruikelijk loon hebben vastgesteld met de doelmatigheidsmarge en dat hebben vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst met de Belastingdienst. Zij hoeven niet opnieuw overleg te voeren over het gebruikelijk loon. Maar dan moeten zij hun loon wel ophogen van 75% naar 100% van het afgesproken salaris en mag er verder niets belangrijks in hun situatie veranderd zijn.