De gezondheidsschade die werknemers oplopen door jarenlange blootstelling aan schadelijke stoffen, openbaart zich vaak pas na het pensioen. Hierdoor en door een gebrekkige registratie is de relatie tussen werk en gezondheidsschade moeilijk te bewijzen.
Jaarlijks overlijden ruim 4.000 mensen aan een beroepsziekte die is veroorzaakt door bloostelling aan een gevaarlijke stof. Slechts 20% van de slachtoffers was nog actief op de arbeidsmarkt toen zij slachtoffer werden van een dodelijke beroepsziekte. Dat laat zien dat de meeste gezondheidsschade door blootstelling aan gevaarlijke stoffen pas na jaren optreedt. Het wordt daarom wel een sluipmoordenaar genoemd; jarenlang merkt de werknemer niets maar langzaamaan wordt wel de gezondheid ernstig aangetast.
Bij de meeste slachtoffers openbaren de klachten en gezondheidseffecten zich pas na langere tijd (en na herhaaldelijk contact). Een voorbeeld daarvan is blootstelling aan de stof Chroom-6 die kanker kan veroorzaken. Het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd openbaart. Maar klachten en gezondheidsschade kunnen ook meteen bij of direct na blootstelling optreden. Dat wordt een acuut effect genoemd. Denk aan het gebruik van een reinigingsmiddel of lijmen die kunnen zorgen voor irritatie of beschadiging van de ogen of de huid.
Als het gaat om werkgerelateerde ziekten vormen gevaarlijke stoffen (tool) de grootste schadelast. Concrete cijfers die dit onderbouwen, zijn er niet. Dit komt doordat niet elke beroepsziekte als zodanig wordt herkend en niet elke beroepsziekte wordt gemeld. Een andere reden is dat van de gezondheidsklachten en ziekten die na het pensioen optreden, niet meer met zekerheid is vast te stellen dat het werken met stoffen de oorzaak is. Schattingen gaan uit van 11.000 beroepsziekten per jaar die samenhangen met het werken met een gevaarlijke stof. Daarvan komt contacteczeem het vaakst voor (4.000 gevallen), gevolgd door astma (3.000 gevallen), infectieziekten (2.000 gevallen) en kanker en overige ziekten (2.000 gevallen).