Als uitvoeringsinstanties vroegtijdig betrokken zijn bij het opstellen van nieuwe regelgeving, scheelt dat voor ondernemers flink wat kopzorgen in de praktijk. Dat is één les die volgens regeldrukwaakhond ATR valt te trekken uit de invoering van de coronasteun. Intussen is juist mede door de coronamaatregelen de regeldruk vorig jaar flink opgelopen.
Traag draaiende ambtelijke molens en bergen papierwerk zijn ondernemers een doorn in het oog. En daarnaast kunnen te veel verstikkende regels ook innovatie in de weg zitten. Mede daarom is er het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR), dat in het wetgevingsproces bekijkt of de voorstellen niet te veel onnodige rompslomp opleveren.
De afgelopen coronatijd zijn er in sneltreinvaart flink wat nieuwe regelingen opgetuigd, zoals de loonkostensubsidie NOW en de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL). Het ATR heeft nu onderzoek laten doen naar het proces rond die regelingen om te zien of daar iets uit valt te leren voor toekomstige wetgeving.
Dat levert een aantal aanbevelingen op (pdf) voor de regering. Die gelden wat het ATR betreft niet alleen voor toekomstige crisisregelingen, maar voor álle wetgeving. Eén aanbeveling is om uitvoeringsinstanties zoals de Belastingdienst, RVO en UWV eerder te betrekken bij het optuigen van nieuwe regels. Nu is het namelijk vaak zo dat deze instanties als het wetgevingsproces al redelijk klaar is nog een ‘uitvoeringstoets’ doen. Bij de coronaregels is juist het startpunt geweest op welke manier de instantie in korte tijd zo veel mogelijk ondernemers zou kunnen helpen. De uitvoeringstoets zou volgens het ATR daarom voortaan veel eerder moeten plaatsvinden. Zo kunnen er dan ook nog echt aanpassingen gedaan worden die een voorstel werkbaarder maken voor instanties én ondernemers.
Een andere aanbeveling is dat de overheid waakzaam moet zijn voor het stapelen van regelingen. Het onderzoek laat namelijk zien dat de vele wijzigingen in de steunregelingen zorgen voor meer regeldruk, in elk geval al in de hoofden van ondernemers. Bij bijvoorbeeld de NOW en de TVL zijn er door de tijd heen veel wijzigingen geweest in de steunpercentages, ook mede door wensen uit de politiek en brancheverenigingen. Het ATR adviseert om terughoudend te zijn met dit ‘finetunen’ van regelingen. Het moet steeds de vraag zijn of de wijziging echt nodig is of dat die alleen maar de ervaren regeldruk opdrijft. Ook zou één centraal loket voor ondernemers en accountants over de steunregelingen veel geholpen hebben. Nu moeten ondernemers meerdere instanties langs ‘om een totaalbeeld te krijgen over de situatie die voor hen van toepassing is’.
Dat er nog wel wat werk aan de winkel is om de regeldruk voor ondernemers terug te dringen, blijkt ook uit het onlangs verschenen jaarverslag van de ATR. Daarin becijfert de organisatie dat de kosten voor structurele regeldruk in 2021 voor ondernemingen per saldo met ruim € 770 miljoen is gestegen. Daar komt nog een eenmalige stijging van ruim € 1,4 miljard bovenop. Daarvan komt ruim € 400 miljoen voor rekening van de regelgeving voor het coronatoegangsbewijs. De rest van deze incidentele stijging komt door de Wet toekomst pensioenen. Werkgevers moeten zich daar nogal in verdiepen om alles te doorgronden, omdat deze wet het pensioenstelsel flink op de schop neemt.