De ondernemingsraad (OR) heeft bij veel onderwerpen instemmingsrecht. Artikel 27 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) somt de onderwerpen op. Sommigen zijn arbeidsvoorwaarden, maar niet alle arbeidsvoorwaarden vallen onder het instemmingsrecht. Welke rol speelt de OR als het gaat om het wijzigen van de arbeidsvoorwaarden?
De OR heeft instemmingsrecht bij een deel van de arbeidsvoorwaarden. Die staan opgesomd in artikel 27, lid 1 WOR. Maar niet alle arbeidsvoorwaarden vallen onder het instemmingsrecht. Alle onkostenregelingen vallen er bijvoorbeeld niet onder en de hoogte van de beloningen ook niet.
De OR staat echter niet buitenspel als het gaat om arbeidsvoorwaarden die niet onder het instemmingsrecht vallen. Zo kan de OR de bestuurder wijzen op de voordelen als hij de OR betrekt bij voorgenomen wijzigingen die hij volgens de WOR niet aan de OR hoeft voor te leggen voor instemming. De OR denkt dan immers mee over de gevolgen van de wijziging voor de werknemers. Dat biedt de bestuurder de kans om zijn plannen daar (beter) op afstemmen. Daarmee vergroot hij ook meteen de draagkracht voor zijn plannen onder de werknemers. Met dit argument kan de OR de bestuurder dus mogelijk overtuigen om de OR toch te betrekken bij belangrijke wijzigingen op het gebied van arbeidsvoorwaarden. Daarnaast kan hij altijd ongvraagd met de bestuurder overleggen en hem adviseren.
Spreekt de OR met de bestuurder af dat hij de OR betrekt bij het wijzigen van de arbeidsvoorwaarden voor zover de WOR dat niet verplicht, dan is het verstandig om die afspraken schriftelijk vast te leggen in een ondernemingsovereenkomst (tool). De OR kan bijvoorbeeld afspreken dat de raad en de bestuurder de arbeidsvoorwaarden met vaste regelmaat ter discussie stellen tijdens de overlegvergadering en dat deze alleen in overeenstemming tussen beide partijen kunnen worden gewijzigd. Op die manier kan de OR ook teruggrijpen op die afspraken over de arbeidsvoorwaadren (artikel) als dat nodig is.
Hou er wel rekening mee dat, ook als de bestuurder en de OR tot overeenstemming komen, de individuele werknemers meestal ook nog toestemming moeten geven voor het wijzigen van de arbeidsvoorwaarden (infographic). Om dit te ondervangen, kan de bestuurder een eenzijdig wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst of het personeelsreglement opnemen. Dit beding kan hij echter alleen inzetten als de wijziging een dermate zwaarwegend belang heeft dat de belangen van de werknemers ervoor moeten wijken. Denk aan zwaarwegende bedrijfseconomische of organisatorische omstandigheden waardoor een wijziging noodzakelijk is. Dat moet de bestuurder dus goed onderbouwen. Als de OR met zo'n wijziging instemt, is dat voor de bestuurder alvast een indicatie dat hij voldoende zwaarwichtig belang heeft voor de wijziging.
Meer lezen over het instemmingsrecht van de OR? Zie ook: