In de controleverklaring geeft de accountant zijn oordeel weer over de getrouwheid van de jaarrekening. Er zijn in totaal vier soorten verklaringen: de goedkeurende verklaring, de verklaring met beperking, de verklaring van oordeelonthouding en de afkeurende verklaring.
In de goedkeurende controleverklaring (tool) verklaart de accountant dat de verantwoording voldoet aan de daaraan gestelde eisen en dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van het vermogen en het resultaat. Daarnaast geeft de accountant met de goedkeurende controleverklaring aan dat de jaarrekening in overeenstemming is met de grondslagen die gelden voor de financiële verslaggeving en dat deze voldoet aan de wettelijke bepalingen.
Een accountant geeft een verklaring met beperking af als hij bedenkingen heeft over de verantwoording of als er sprake is van onzekerheid. Volgens de controlerichtlijnen leiden drie typen oorzaken tot een accountantsverklaring (tool) met beperking:
De accountant kan een verklaring van oordeelonthouding afgeven als de interne organisatie van de onderneming niet aan de minimumeisen voldoet. In dat geval kan de accountant namelijk niet vaststellen of de jaarrekening een getrouw beeld geeft. Voldoet de jaarrekening niet aan de eisen die daarvoor gelden, dan geeft de accountant een afkeurende verklaring af.
Bij een andere dan goedkeurende verklaring neemt de accountant in de verklaring een paragraaf ter onderbouwing van het oordeel op. Daarnaast kan hij in zijn verklaring nadere toelichtingen opnemen. Micro- of kleine rechtspersonen hebben geen controleplicht.