Hoe doet de piramide van Maslow het 80 jaar later?
De piramide van Maslow bestaat al een tijdje, sinds 1943 om precies te zijn. Volgens de inmiddels 80-jarige theorie is zelfontplooiing voor werknemers pas aan de orde als verschillende andere levensbehoeften vervuld zijn. Is het model toe aan een update?
De Amerikaanse wetenschapper Maslow (1908-1970) bepaalde dat het vervullen van bepaalde behoeften universeel is voor de mens (zie de afbeelding onder dit bericht). Het moet ook plaatsvinden in een bepaalde volgorde: men begint onderaan de piramide en moet eerst die laag verwezenlijken vóórdat de laag erboven aan de orde is. De eerste laag bestaat uit lichamelijke behoeften (ook wel fysiologische behoeften), zoals zuurstof, water en voedsel. Als hieraan is voldaan, volgt de tweede behoeftelaag: veiligheid en zekerheid. Denk hierbij aan onderdak en kleding, maar ook aan een veilige leefomgeving en voldoende geld (tool). De derde laag is behoefte aan sociaal contact: familie, vrienden, een partner, maar net zo goed het contact en de samenwerking met collega's (e-learning). Hierna volgt de waardering, de erkenning en het respect wat iemand uit al die sociale verbanden kan halen. Zelfontplooiing komt als laatste; hiervoor zijn vaak óók nog vrije tijd en geld nodig, maar dan kan iemand zich richten op bijvoorbeeld een hobby of opleiding (tools) en het verkrijgen van meer autonomie (artikel). Hoe meer lagen verwezenlijkt worden, hoe gelukkiger een mens zou zijn.
Kanttekeningen bij de piramide
Wetenschappers van nu hebben de piramide van Maslow nog niet ontkracht. Aan de andere kant zien ze het ook niet als universele waarheid. Zo blijkt bijvoorbeeld dat de volgorde waarin de behoeften worden vervuld niet zoveel invloed heeft op het geluk dat wordt ervaren. Het vervullen van de meer basale behoeften, zoals geld en onderdak, heeft al een positief effect op de manier waarop mensen tegen hun leven aankijken. Het vervullen van de ‘hogere behoeften’, zoals sociale ondersteuning, respect en autonomie, heeft vooral invloed op het ‘genieten van het leven’ en het ‘ervaren van positieve gevoelens’. Daarnaast zijn er wetenschappers die zeggen dat de derde laag - sociaal contact - essentieel is om voor zaken als voedsel en onderdak te zorgen. Met andere woorden: de mens moet samenwerken om te overleven.
Positief ingesteld (project)team
Een andere update van de piramide is dat mensen hun leven positiever beoordelen als anderen om hen heen dat ook doen. Zou men hieruit kunnen afleiden dat hoe positiever een (project)team is ingesteld, hoe beter de individuele werknemers zich dus ook zullen voelen en hoe meer eenheid zij ervaren? De theorie van Maslow klopt dus nog steeds, alleen blijkt de volgorde van het vervullen van de behoeften wat minder belangrijk dan de wetenschapper dacht.
