Het komt overal voor. Ook op de werkvloer. Een leugentje om bestwil. Voor een leidinggevende is het lastig om te zien wanneer iemand bewust de boel verdraait of de boel iets mooier maakt dan het is. Wanneer kan een leugen echt niet en wanneer gun je iemand het voordeel van de twijfel?
Liegen op de werkvloer komt vaker voor dan gedacht. Dat blijkt uit onderzoek van Sophie van der Zee, universitair docent gedragseconomie aan Erasmus School of Economics. En de reden is vaak dat iemand indruk wil maken. Impression management noemt Van der Zee het.
Medewerkers willen een betere versie van zichzelf laten zien op het werk – en als ze niet helemaal de waarheid vertellen, is dat eerder tegen een leidinggevende dan tegen collega’s. Dit geldt vooral voor mannen. Als zij liegen, doen ze dat om beter over te komen. Vrouwelijke medewerkers verzwijgen de waarheid vaak om sociale redenen. Andere redenen waarom mannen én vrouwen liegen is om een pijnlijk gesprek uit de weg te gaan, om ergens mee weg te komen of om iets niet te hoeven doen (of juist wel).
Volgens Van der Zee is liegen in dit onderzoek ‘bewust een verkeerd beeld van jezelf of de situatie schetsen’. Tijdens een sollicitatie wil de sollicitant zichzelf van zijn beste kant laten zien, maar de leidinggevende van de organisatie ook. Vooral nu de arbeidsmarkt erg krap is (artikel). De situatie iets mooier schetsen om de baan te krijgen of om de kandidaat binnen te halen, hoort erbij.
Bewust de boel verkeerd voorstellen (artikel) is natuurlijk niet goed voor de match tussen leidinggevende en medewerker. Integriteit wordt dan op de proef gesteld en kan leiden tot gebrek aan vertrouwen in elkaar en zelfs tot ontslag. Voor een leidinggevende is het belangrijk om eerlijkheid en openheid te stimuleren op de werkvloer. Door zelf te proberen objectief te zijn en te accepteren dat een leugentje om bestwil - geoorloofd liegen - moet kunnen, gun je iemand het voordeel van de twijfel.