Uit het rapport Staat van gezond werk van de Nederlandse Arbeidsinspectie blijkt dat ongezonde werkomstandigheden in de top 3 staat van oorzaken van verlies aan gezonde levensjaren. Toch wordt ongezond werk vaak niet gemeld. Ook niet door bedrijfsartsen.
Jaarlijks overlijden in Nederland ongeveer 4.000 werkenden als gevolg van gezondheidsschade die ze tijdens het werk hebben opgelopen. Kanker door blootstelling aan gevaarlijke stoffen is hierbij doodsoorzaak nummer een. Maar ongezonde en onveilige werkomstandigheden zorgen ook voor verlies aan gezonde levensjaren. Aan rugpijn door zwaar fysiek werk zal een werknemer niet overlijden, maar hij heeft daardoor wel jarenlang pijn. Naar schatting verliezen alle werknemers samen elk jaar meer dan 200.000 gezonde levensjaren door slechte arbeidsomstandigheden. Die ontstaan voornamelijk door psychosociale arbeidsbelasting (PSA), fysieke belasting en blootstelling aan gevaarlijke stoffen.
Wat opvalt is dat deze ongezonde werkomstandigheden nauwelijks gemeld worden bij de Arbeidsinspectie. De meeste meldingen gaan over zichtbare gevaren, zoals een gat in een dak waarop gewerkt moet worden of een arbeidsmiddel dat gebreken vertoont. De inspectie ontvangt veel meldingen over arbeidsongevallen en nachtwerk. Deze situaties zijn duidelijk herkenbaar als risicovol voor gezondheid. Dat is niet zo bij stress door het werk en bij gezondheidsklachten door het draaien van nachtdiensten. Toch bevat het formulier om oneerlijk, onveilig en ongezond werk te melden bij de Arbeidsinspectie die mogelijkheden wel. Kennelijk is dit bij werknemers onvoldoende bekend. Ook bedrijfsartsen doen nauwelijks een melding en bespreken dit liever met de werkgever.
Werkgevers moeten natuurlijk in de eerste plaats voorkomen dat het doen van een melding nodig is, door te zorgen voor gezonde en veilige arbeidsomstandigheden. Toch moeten werknemers wel weten dat ze ongezond, onveilig en oneerlijk werk kunnen melden bij de Arbeidsinspectie. De werkgever moet hen daarover informeren. Geef ook voorlichting over welke situaties dat kunnen zijn en informeer werknemers over de gevolgen van PSA, fysieke belasting en blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Loop eventueel met werknemers het formulier van de Arbeidsinspectie door. Verder speelt de bedrijfscultuur een rol: wordt het in de organisatie aangemoedigd om misstanden te melden en elkaar aan te spreken op ongewenst en onveilig gedrag?