Inspectie SZW heeft onderzoek gedaan naar de staat van eerlijk werk in Nederland. Uit het gepubliceerde rapport blijkt dat vooral aan werknemers aan de onderkant van de arbeidsmarkt risico lopen op onderbetaling.
Inspectie SZW deed onderzoek naar hoe het met eerlijk werk is gesteld in Nederland en trekt de conclusie dat een deel van de werkgevers probeert om stelselmatig de kosten van de arbeid te verlagen. Steeds vaker ontwijken werkgevers nationale en Europese regels betreft arbeidsverhoudingen. Werknemers lopen het risico op onderbetaling, te lange werkdagen (tool) en uitbuiting. Een totaaloverzicht van uitbuiting en onderbetaling is er niet, maar het aantal meldingen bij Inspectie SZW neemt wel toe.
Het aantal slachtoffers van arbeidsuitbuiting is de afgelopen jaren flink gestegen: in 2007-2010 werd er melding gemaakt van 91 slachtoffers, in 2011-2016 liep dit aantal op tot 448, zo blijkt uit het rapport. Ook het aantal gevallen van onderbetaling dat Inspectie SZW de afgelopen jaren aantrof, nam toe. Zo was er in 2015 sprake van 468 gevallen waarin een werknemer minder verdiende dan het minimumloon en in 2016 constateerde de inspectie 1077 gevallen van onderbetaling. In dat laatste jaar deden 1637 mensen melding, omdat ze minder dan het minimumloon verdienden. 600.000 werknemers lopen risico een lagere vergoeding voor hun werk te krijgen dan het wettelijk minimumloon. Naar schatting worden in Nederland 24.000 werknemers onderbetaald. Arbeidsuitbuiting en onderbetaling zijn dan ook twee speerpunten voor 2017 van Inspectie SZW.
Opvallend is dat 40% van de meldingen over arbeidsuitbuiting en onderbetaling bij werknemers vandaan komt die werken via een uitzendbureau. 39% van de slachtoffers van onderbetaling is Nederlands, gevolgd door Poolse werknemers (15%), Bulgaren (4%), Hongaren (4%) en Roemenen (3%). Bij arbeidsuitbuiting worden werknemers vaak in het land van herkomst aangenomen. Vervolgens worden ze met schulden opgezadeld, geïsoleerd en geïntimideerd. Onder slechte omstandigheden werken ze te lang en tegen een minimale betaling, als ze al betaald krijgen. Slachtoffers werken uit angst hun baan te verliezen meestal niet mee aan een inspectieonderzoek.