Als het Europese Hof van Justitie binnenkort de renteaftrek voor een buitenlandse dochteronderneming toestaat, kan dit een gat slaan in de Nederlandse schatkist. Het kabinet houdt daarom spoedmaatregelen achter de hand om dit lek te dichten, maar die betekenen ook een strenger regime voor puur binnenlandse fiscale eenheden.
Een fiscale eenheid (tools) is een structuur die vaak gebruikt wordt door een holding met verschillende dochterbedrijven. Door een fiscale eenheid te vormen voor de vennootschapsbelasting (VPB) hoeven zij maar één keer gezamenlijk aangifte te doen. Ook kunnen de ondernemingen binnen de eenheid met kapitaal schuiven zonder daar belasting over te betalen.
Nederlandse ondernemingen met een buitenlandse dochter kunnen echter geen fiscale eenheid vormen. Juist over dat verschil in behandeling moet het Europese Hof zich gaan buigen. Dit staat namelijk op gespannen voet met het recht op vrije vestiging binnen de Europese Unie. Misschien kunnen Nederlandse ondernemingen met een buitenlandse dochter dan wel geen fiscale eenheid vormen, maar ze hebben wél recht op sommige voordelen van het fiscale-eenheidsregime. Die vraag ligt dus nu bij het Hof.
Een advocaat-generaal van het Europese Hof heeft nu geconcludeerd dat die voordelen in sommige gevallen inderdaad moeten gelden. In deze zaak ging het over een Nederlandse onderneming die betaalde rente aan een buitenlandse dochter in aftrek wilde brengen. Nederland had die aftrek niet mogen weigeren, vond de advocaat-generaal.
Mocht het Europese Hof die op dezelfde lijn gaan zitten, dan heeft dat grote gevolgen voor de vaderlandse schatkist, schrijft de staatssecretaris van Financiën in een brief aan de Tweede Kamer (pdf). Want als de renteaftrek in deze zaak mag, dan kloppen er nog ‘vele belastingplichtigen’ aan om van die aftrek gebruik te maken.
De staatssecretaris wil pertinent niet dat constructies met een buitenlandse dochter ook een fiscale eenheid kunnen vormen en kiest dus voor een andere weg. De staatssecretaris heeft daarom een set spoedmaatregelen opgesteld, die van stal worden gehaald als het Europese Hof de conclusie van de advocaat-generaal uiteindelijk volgt.
De maatregelen houden in dat sommige regelingen, zoals de renteaftrekbeperking en de deelnemingsvrijstelling (tool), toegepast moeten worden alsof er geen fiscale eenheid bestaat. Dit geldt dus ook voor puur binnenlandse fiscale eenheden. Mochten de maatregelen inderdaad nodig zijn, dan zouden ze gelden met terugwerkende kracht tot 25 oktober 2017.