Organisaties met 50 werknemers of meer moeten een ondernemingsraad (OR) hebben. Ook in kleinere organisaties zonder OR hebben de werknemers inspraak. De medezeggenschap is daar geregeld via een personeelsvertegenwoordiging (PVT) of een personeelsvergadering (PV). De PV klinkt misschien vrijblijvend, maar dat is het zeker niet.
Bij organisaties vanaf 50 werknemers is een OR verplicht (artikel 2, lid 1 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR)). Ook kleinere organisaties mogen een OR instellen; soms zijn zij dit volgens de cao zelfs verplicht (artikel 5a, lid 1 WOR). Bij organisaties met 10 tot 50 werknemers kan de bestuurder een PVT instellen (artikel 35c WOR). Een PVT geeft werknemers inspraak, maar heeft minder bevoegdheden dan een OR. Is er geen OR en PVT, dan kunnen de werknemers inspraak krijgen via de personeelsvergadering.
Vanaf 10 werknemers is de bestuurder verplicht om een PV in te stellen (artikel 35b WOR). De werknemers hebben het recht om met de bestuurder in gesprek te gaan over onderwerpen die zij van belang vinden, en om van de bestuurder informatie te krijgen over de algemene gang van zaken in de organisatie. Denk aan hoe de organisatie er financieel voor staat, de strategische plannen, het sociaal beleid of de pensioenregeling. Hiervoor moet de bestuurder twee keer per kalenderjaar onder werktijd een PV organiseren – of vaker, als minimaal een kwart van de werknemers daar behoefte aan heeft.
De werknemers hebben bovendien het recht om gezamenlijk advies uit te brengen aIs de bestuurder van plan om een regeling te treffen die gevolgen heeft voor het werk, de arbeidsomstandigheden of de arbeidsvoorwaarden van minimaal 25% van de werknemers. Zo moet de bestuurder advies inwinnen bij de PVT of PV als hij minimaal 25% van de werknemers wil ontslaan. Zonder raadpleging van de PVT of PV neemt UWV de ontslagaanvraag niet in behandeling. Ook hebben de PVT en PV sinds 1 januari 2019 meer medezeggenschap over de pensioenregeling van de organisatie als de bestuurder hier zelf besluiten over kan nemen en wijziging van de regeling geldt voor minimaal 25% van de werknemers.
Meer informatie over het vormgeven van een OR vindt u in de toolbox Richt in 8 stappen een ondernemingsraad op.