Het kabinet scherpt de gedragsregels verder aan voor overheden die ‘de markt op’ willen. Als zij een product of dienst onder de kostprijs willen aanbieden, moeten de overheden daarover eerst in gesprek met ondernemers die op diezelfde markt actief zijn.
Overheden die zelf producten of diensten op de markt willen aanbieden, moeten zich houden aan de gedragsregels uit de Wet markt en overheid (infographic). Zo mogen zij niet onder de kostprijs werken. Die regels staan in de Mededingingswet en zijn bedoeld om concurrentie tussen overheden en ondernemingen in goede banen te leiden.
De wet kent ook een uitzondering: als de activiteiten onder het ‘algemeen belang’ vallen, gelden de gedragsregels niet. Uit ondernemershoek komt geregeld de kritiek dat overheden deze uitzondering veel te vaak inroepen om ‘bij te klussen’. Soms krijgen zij ook bijval van de rechter, zoals in een zaak waarbij een gemeente niet goed had onderbouwd waarom de lagere tarieven in een parkeergarage onder het ‘algemeen belang’ vielen.
Het kabinet heeft al in het regeerakkoord beloofd om deze bepaling in de Wet markt en overheid aan te scherpen. En inmiddels heeft de ministerraad ook ingestemd met een wetsvoorstel dat dit moet regelen. Het voorstel is eerst naar de Raad van State gestuurd voor advies. De exacte inhoud is daarom nog niet openbaar. Maar staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken meldt in een korte toelichting dat de wetswijziging ervoor moet zorgen dat ‘overheden eerder en beter ondernemers moeten betrekken in de besluitvorming’.
De wetswijziging houdt onder meer in dat overheden die de markt op willen verplicht een ‘marktconsultatie’ moeten doen, zodat ondernemers hun zegje kunnen doen over de activiteiten. Keijzer heeft eerder in de Tweede Kamer gezegd dat afhankelijk van de betrokken overheid dan het lokale of het landelijke bedrijfsleven wordt bevraagd.
Ook moeten overheden allemaal op dezelfde wijze gaan motiveren waarom ze een product of dienst onder de kostprijs willen aanbieden. Daarbij moeten ze de gevolgen voor ondernemingen zichtbaar maken.
Tot nu toe zijn de gedragsregels in de Wet markt en overheid ‘tijdelijk’ geweest en zijn ze telkens met twee jaar verlengd. Aan die tijdelijkheid komt met het nieuwe wetsvoorstel ook een einde, aldus Keijzer. Eigenlijk zouden de regels per 1 juli 2021 aflopen.