VERDIEPINGSARTIKEL
Zo werkt klacht- en tuchtrecht in de accountancy
Elke accountant-administratieconsulent en registeraccountant heeft zich te houden aan gedrags- en beroepsregels. Dit onderscheidt de accountant van bijvoorbeeld de boekhouder.
Een ondernemer die een accountant inschakelt zou er dus op moeten kunnen vertrouwen dat de accountant de gewenste kwaliteit levert. Helaas komt het wel eens voor dat een klant een beroep moet doen op klacht- of tuchtrecht.
Een ondernemer kan soms niet tevreden zijn over het beroepsmatig handelen van een accountant. Denk bijvoorbeeld aan de manier waarop de accountant zijn werkzaamheden heeft uitgevoerd en hoe hij zich daarbij tegenover de klant heeft gedragen. De instanties waar een ondernemer met een klacht over het beroepsmatig handelen van de accountant terecht kan, zijn:
- de klachtinstantie van het kantoor;
- de Klachtencommissie NBA;
- de Accountantskamer.
Eigen klachtenregeling accountantskantoor
Veel accountantskantoren hebben een eigen klachtenregeling. Is een ondernemer niet te spreken over zijn accountant, dan kan hij terecht bij de klachtinstantie binnen het desbetreffende accountantskantoor. De klachtenregeling is meestal te vinden op de website van het kantoor.
Als een ondernemer de klacht in behandeling laat nemen door de klachtinstantie van het accountantskantoor kan hij daarna niet meer aankloppen bij de Klachtencommissie NBA. Wel kan hij nog terecht bij de Accountantskamer als de klacht niet naar tevredenheid is behandeld.
Het doel van klachtrecht is partijen tot elkaar brengen
Positie klager staat centraal
De klachtinstantie van een accountantskantoor houdt zich, net als de Klachtencommissie van de NBA, bezig met klachtrecht. Het doel van klachtrecht, waarbij de positie van de klager centraal staat, is partijen tot elkaar brengen. Een ondernemer kan klagen over de accountant over zaken waarvoor hij wordt ingeschakeld, zoals het samenstellen van een jaarrekening, het verzorgen van de administratie of advieswerkzaamheden.
Als de klacht in behandeling wordt genomen door de commissie gaat dat als volgt. De Klachtencommissie NBA stuurt de accountant een afschrift van de klacht en de correspondentie met de ondernemer. De accountant mag daar binnen vier weken schriftelijk op reageren (verweerschrift), onderbouwd met relevante documenten.
Voorwaarden voor het klaagschrift van de ondernemer
Het klaagschrift dat bij de Accountantskamer wordt ingediend moet ondertekend zijn en verder in ieder geval de volgende zaken bevatten:
- de naam en het adres van de klager;
- de naam en het kantooradres en, indien bekend, het woon- en e-mailadres van de accountant;
- de feiten waarvoor een tuchtrechtelijke maatregel wordt gevraagd;
- de datum waarop het handelen of nalaten van de accountant is geconstateerd;
- de datum waarop of de periode waarin het handelen of nalaten van de accountant zich heeft voorgedaan.
Met het klaagschrift moeten ook alle relevante stukken worden meegestuurd.
Reactie op het verweerschrift
De Klachtencommissie NBA bekijkt of zij over voldoende informatie beschikt om de klacht te behandelen op een hoorzitting. Is dat niet het geval, dan vraagt de Klachtencommissie NBA de klager om een schriftelijke reactie op het verweerschrift.
De accountant mag vervolgens weer op die reactie reageren. Daarna wordt een datum bepaald voor de hoorzitting. Twee weken voor de hoorzitting bespreekt de Klachtencommissie NBA het klachtdossier. Daarna kan de commissie de partijen nog vragen om aanvullende informatie. Daar krijgen zij twee weken de tijd voor.
Uitspraak klachtencommissie NBA
Tijdens de hoorzitting kunnen de accountant en de klant hun standpunten toelichten en kan de commissie vragen stellen. Er wordt dan ook bekeken of het geschil kan worden opgelost.
Lukt dat niet, dan doet de Klachtencommissie NBA schriftelijk uitspraak in de vorm van een beslissing. In deze beslissing geeft de Klachtencommissie NBA gemotiveerd aan of zij de klacht (deels) gegrond of (deels) ongegrond vindt. De Klachtencommissie kan geen sanctie opleggen.
De Accountantskamer zorgt ervoor dat een klacht wordt afgehandeld
Herstellen publiek vertrouwen
De Accountantskamer richt zich op het tuchtrecht. Bij de Accountantskamer staat de positie van de klager centraal, maar ook een goede uitoefening van het accountantsberoep. De Accountantskamer zorgt ervoor dat een klacht wordt afgehandeld en is ook bevoegd om tuchtrechtelijke maatregelen op te leggen.
Naast het afhandelen van een klacht heeft de Accountantskamer als tweede taak het herstellen van het vertrouwen van het publiek in de beroepsuitoefening van de accountant. In tegenstelling tot bij de Klachtencommissie NBA kan de Accountantskamer worden ingeschakeld door een derde partij, zoals de beroepsorganisatie.
Openbare zitting
Zodra de Accountantskamer het klaagschrift heeft ontvangen, wordt bekeken of de klacht al door het accountantskantoor of de Klachtencommissie NBA is behandeld. De voorzitter kan er nog voor kiezen om de ingediende klacht door te sturen naar de secretaris van de Klachtencommissie NBA.
Die kan nog contact opnemen met de klager om met hem te bespreken bij welke instantie de klacht het beste kan worden afgehandeld. De Accountantskamer kijkt of de klacht voldoet aan de eisen die daarvoor gelden en kan mogelijk nog contact opnemen met de klager om het klaagschrift aan te vullen.
De accountant krijgt vier weken de tijd om schriftelijk te reageren op het klaagschrift. De klager kan daar op reageren en de accountant op zijn beurt weer op de reactie. Daarna wordt een openbare zitting ingepland. Na de zitting volgt een uitspraak. Meestal gebeurt dit schriftelijk.
Ingediende klachten over accountants in 2021
Bij de Klachtencommissie NBA waren in 2021 in totaal 56 klachten binnengekomen Daarvan zijn 24 in behandeling genomen. In zes gevallen is uitspraak gedaan. De Klachtencommissie kwam bij accountants onder andere de volgende zaken tegen:
- fouten en/of onzorgvuldigheden in de werkzaamheden en/of het weigeren deze te herstellen of te compenseren;
- de opdracht tussentijds teruggeven zonder duidelijke opgave van redenen of na ontvangst van de klacht;
- het niet of onvolledig communiceren;
- het schenden van objectiviteit/belangenverstrengeling.
Tuchtrechtelijke maatregelen
De Accountantskamer kan de volgende tuchtrechtelijke maatregelen opleggen:
- een waarschuwing;
- een berisping;
- een geldboete tot € 7.600;
- tijdelijke doorhaling uit het accountantsregister voor maximaal één jaar;
- doorhaling, waarbij de Accountantskamer bepaalt binnen welke termijn de accountant niet opnieuw in het register kan worden ingeschreven (maximaal tien jaar).
De geldboete kan samen met een andere maatregel worden opgelegd. Een afschrift van de beslissing van de Accountantskamer gaat naar alle partijen en de beroepsorganisatie. Binnen zes weken na de uitspraak kan eventueel beroep worden ingesteld bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven.
Civielrechtelijke geschillen
Voor civielrechtelijke geschillen kan de Raad voor Geschillen worden ingeschakeld. De meeste zaken die bij deze instanties worden afgehandeld betreffen onenigheid over de declaraties van een accountant. Bij deze instantie kunnen onder andere ook geschillen worden voorlegd over het vergoeden van geleden schade en het achterhouden van documenten.
Het geschil moet schriftelijk en gemotiveerd worden voorgelegd aan de secretaris van de Raad voor Geschillen. Een ondernemer die een klacht heeft over een accountant moet het geschil in vijfvoud bij de secretaris indienen.
De uitspraak van de Raad voor Geschillen is een bindend advies
Depot betalen
De klager moet van tevoren schriftelijk verklaren zich te onderwerpen aan het uiteindelijke oordeel van de Raad voor Geschillen. Een verklaring van deze strekking kan ook worden opgenomen in de brief waarmee het geschil aan de secretaris wordt voorgelegd. Nadat de klager het desbetreffende depot heeft betaald, mag de accountant schriftelijk reageren op de klacht.
Bindende uitspraak
Na het verweer van de accountant wordt een zittingsdatum bepaald. Daar doet de Raad voor Geschillen een uitspraak op basis van de stukken en de mondelinge toelichting van de twee partijen tijdens de hoorzitting. De uitspraak ontvangen beide partijen zo snel mogelijk na de zitting per aangetekende brief. De uitspraak van de Raad voor Geschillen is een bindend advies.
De ondernemer en de accountant kunnen niet alleen terecht bij de Raad voor Geschillen, zij kunnen er ook voor kiezen om het geschil aan de civiele rechter voor te leggen.