De OR heeft instemmingsrecht bij de keuze voor een andere uitvoerder, wijziging van de pensioenovereenkomst en op wijziging van bepalingen uit de uitvoeringsovereenkomst die van invloed zijn op de pensioenregeling. De pensioenpremie voor werknemers wijzigen, kan dus niet zo maar zonder instemming van de OR.
Hoewel het niet wettelijk verplicht is, bieden de meeste werkgevers hun werknemers een pensioenregeling aan. Cao’s verplichten werkgevers soms om zich aan te sluiten bij een bedrijfstakpensioenfonds. De overstap van een pensioenfonds naar een bedrijfstakpensioenfonds kan leiden tot een premieverhoging voor de werknemers. Een werkgever mag zo’n wijziging niet eenzijdig doorvoeren tenzij hij een eenzijdig wijzigingsbeding (tool) heeft opgenomen in de arbeidsovereenkomsten van de werknemers.
Op de wijziging van de pensioenregeling heeft de OR instemmingsrecht (artikel 27, lid 1a van de Wet op de ondernemingsraden). Stemt de OR in met de wijziging en zijn werknemers het er niet mee eens, dan kunnen zij naar de rechter stappen. Heeft de OR ingestemd met de wijziging, dan is de kans groot dat de rechter de werkgever in het gelijk stelt.
De werkgever hoeft niet altijd instemming van de OR of de werknemers te hebben om de pensioenovereenkomst te wijzigen. Als er sprake is van een zwaarwegend bedrijfsbelang waardoor het belang van de werknemer moet wijken, mag hij de overeenkomst eenzijdig wijzigen. Denk aan grote financiële moeilijkheden of aan het feit dat een wijziging van de pensioenpremie noodzakelijk is om de continuïteit van het pensioen op de lange termijn te kunnen garanderen. Een rechter zal van de werkgever eisen dat hij dit zwaarwegend bedrijfsbelang objectief vaststelt en aantoont.
Wil de werkgever de pensioenregeling (tool) wijzigen en heeft dat grote gevolgen voor de werknemers, dan doet een OR er goed aan om te controleren of het verplicht is om ook de premieverdeling van de nieuwe regeling aan te houden. Soms is het namelijk ook mogelijk om daarvan af te wijken ten gunste van de werknemers. De werkgever kan er dan voor kiezen om de premieverdeling die de organisatie hanteerde bij het oude pensioenfonds te behouden en zo de gevolgen van de overstap voor de werknemers te beperken.