Gerechtshof Arnhem bepaalde onlangs dat een verwachting niet hetzelfde is als een aanspraak. Dat houdt in dat zelfs als een werknemer verwacht dat hij na verloop van tijd een uitkering uit een personeelsfonds zal krijgen, deze uitkering onbelast kan blijven. Zo’n fonds mag namelijk alleen onbelast een uitkering doen aan een werknemer als deze hier niet van tevoren aanspraak op maakte. En daar is bij een verwachting volgens het hof dus geen sprake van.
In sommige ondernemingen bestaat een personeelsfonds waaraan werknemers vrijwillig kunnen deelnemen. Het doel van zo’n fonds kan zijn om werknemers die in financiële problemen zitten (toolbox) of die voor grote uitgaven staan te ondersteunen. Als de uitkeringen uit het fonds voldoen aan de eisen van de Belastingdienst mogen ze onbelast blijven. Allereerst geldt dat de werknemers in de afgelopen vijf jaar minstens zoveel hebben bijgedragen aan het fonds als de werkgever. Daarnaast is een uitkering van het fonds alleen volledig vrijgesteld als deze niet te maken heeft met ziekte, invaliditeit, bevallingen, adoptie of overlijden. Ook mag de werknemer geen recht hebben op een uitkering alleen omdat hij deelneemt aan het fonds. Het was deze laatste eis waar de rechtszaak bij het Gerechtshof in Arnhem om draaide.
Een onderneming had een personeelsfonds waarin werknemers behoorlijke bedragen stortten. De werkgever verdubbelde steeds de inleg. Werknemers die voor een grote uitgave stonden – zoals de aanschaf van een nieuwe keuken, de kosten van autoreparatie of andere min of meer eenmalige kosten – konden een uitkering krijgen. Volgens de inspecteur was het fonds zodanig opgezet dat werknemers die deelnamen erop konden rekenen dat ze hun inleg in de toekomst dubbel uitbetaald zouden krijgen. Ze maakten dus van tevoren aanspraak op een uitkering.
Het gerechtshof nam deze stelling niet over. De raadsheren vonden weliswaar dat de deelnemers een uitkering konden verwachten, maar dat was nog niet hetzelfde als dat ze er recht op zouden hebben. Daarvan was volgens de statuten van het fonds geen sprake. In de statuten was zelfs expliciet opgenomen dat werknemers geen aanspraak konden maken op een uitkering.
Gerechtshof Arnhem, 16 februari 2010, LJN: BL6462