VERDIEPINGSARTIKEL
Waar u op moet letten bij de aanschaf van PBM’s
Het aantal aanbieders van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) is groot. Het kiezen van de juiste oorkappen kunt u waarschijnlijk zelf nog wel. Lastiger wordt het als het om maskers gaat. Of u werkt met zuren of gassen maakt daarbij al een wezenlijk verschil. En hoe zit het met het onderhoud en reinigen van de eventuele filters? De leverancier zou u tot in detail moeten kunnen adviseren. Hoe weet u of hij hiertoe in staat is?
Bij de aanschaf van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) gaat u er vanuit dat de leverancier u goed informeert. Toch gaat het nog wel eens mis en dan is de werkgever toch echt aansprakelijk. Zorg dus dat u zelf ook goed geïnformeerd bent.
Dat het kiezen van de juiste soort bescherming van belang is, blijkt wel uit de volgende gerechtelijke uitspraak uit 2016. Tijdens het slopen van tegels en stucwerk dringt een losgehakte tegelrand door de handschoen van een werknemer.
Welke PBM de werkgever moet gebruiken is vastgelegd in de RI&E
Werkgever aansprakelijk voor kwaliteit PBM's
De bloedende wond wordt met een pleister verzorgd en het werk wordt voortgezet. Door de wondinfectie ontstaat dystrofie, dat uiteindelijk het hele lichaam van de werknemer aantast. Invaliditeit en rolstoelafhankelijkheid zijn het gevolg.
Volgens het Hof Den Bosch had de werkgever handschoenen ter beschikking moeten stellen die betere bescherming boden. De werkgever wordt aansprakelijk gehouden voor de geleden en te lijden schade van het slachtoffer.
Al behoort deze zogenoemde ‘handschoenenzaak” tot de uitzonderingen, hij toont aan wat de gevolgen kunnen zijn van het gebruik van verkeerde PBM’s. De Arbowet bepaalt dat PBM’s verplicht zijn op het moment dat er geen andere mogelijk bestaat om risico’s weg te nemen of te beperken.
Maakt een machine veel lawaai en is er geen stillere machine dan moet de werkgever de geluidsbron omkasten en, als dat echt niet mogelijk is of onvoldoende helpt, gratis gehoorbescherming bieden.
Welke PBM de werkgever moet gebruiken is vastgelegd in de RI&E. Er zijn drie categorieën PBM’s, waarbij onderscheid wordt gemaakt in aard en complexiteit van het beschermingsmiddel. Categorie 1 zijn PBM’s tegen lage risico’s, waarvan de werking voor zich spreekt, denk aan eenvoudige tuinhandschoenen en een zonnebril.
Categorie 2 zijn PBM’s tegen middelhoge risico’s. De meeste PBM’s, zoals veiligheidsbrillen, -schoenen en –helmen, vallen hieronder. Deze moeten door een erkend keuringsinstituut gekeurd zijn. Categorie 3 zijn PBM’s tegen hoge risico’s. Het zijn complexe beschermingsmiddelen waaraan extra eisen worden gesteld, denk aan een harnasgordel tegen het vallen van hoogte.
Niet alles is online te koop
Iedereen mag PBM’s verkopen. Er gelden geen specifieke regels of voorwaarden. Tot PBM’s behoren gehoor-, gelaats-, hoofd-, hand-, oog- en ademhalingsbescherming, valbeveiliging, beschermende kleding en voetbescherming.
De laatste twee categorieën – kleding en schoenen – worden het meeste aangeboden, zeker online. De overige categorieën, door sommigen ook wel de echte PBM’s genoemd, in mindere mate. Deze vereisen (nog) meer specialistische kennis.
Voor een kleine bestelling van PBM’s die in categorie I vallen, alsook voor het merendeel van de werkkleding en – schoenen, en voor herhaalbestellingen is online bestellen een optie. Zit u in de bouw- en infrastructuur en slijten uw werknemers broeken bij de vleet? dan heeft u via een webshop snel een nieuw exemplaar in huis.
Tip: controleer de kwaliteit van het PBM na ontvangst. Zo kunnen de zolen van werkschoenen die te lang op voorraad hebben gelegen uitdrogen en scheurtjes vertonen, wat de bescherming niet ten goede komt.
Bevat de webshop geen omschrijving en specificatie van het product, zoek dan verder. Zonder deze uitleg weet u immers niet of het PBM daadwerkelijk de bescherming biedt die uw werknemer nodig heeft. Een CE-markering is ook een vereiste. Hieruit blijkt dat het middel aan Europese regelgeving voldoet, op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu.
Vraag advies producent
Het nadeel van een webshop is het ontbreken van persoonlijk advies. Hoewel bijna iedere webwinkel een klantenservice heeft, is dit niet hetzelfde als een winkel waar u het beschermingsmiddel kunt zien, passen of testen. Vraag gerust of een aantal van uw medewerkers een broek of safety vest een week mogen testen, zeker als u een grote order gaat plaatsen.
PBM´s in de zorg
Beschermende kleding in de zorg moet op de juiste manier gereinigd te worden. Er zijn maar weinig partijen in Nederland die dat kunnen. Sommige leveranciers van PBM’s bieden dit als extra service aan. Vraag hiernaar.
Wilt u PBM’s uit categorie II aanschaffen, dan is een bezoek aan een winkel aan te raden. PBM’s uit categorie III (denk aan maskers en valbeveiliging) zijn online überhaupt haast niet verkrijgbaar. Grote (internationale) bedrijven die dergelijke producten nodig hebben zitten soms met de producent rond de tafel om af te stemmen welke PBM’s zij nodig hebben.
Een goed advies vergt kennis. De vereniging veilig en gezond werken (VVGW, voorheen AVAG) verzorgt een opleiding voor bedrijven die PBM’s verkopen. De PBM-producenten geven zelf ook cursussen of bieden een toolbox aan.
Verder geeft Stichting SafetySign (voluit: stichting bedrijfserkenning voor veiligheid, gezondheid en welzijn op de werkplek) een ‘Groen SafetySign’ certificaat af aan bedrijven die verantwoord adviseren. Een van de voorwaarden om dit keurmerk te krijgen is dat de werknemers die adviseren over PBM’s zijn opgeleid.
Veiligheidskundige in de rol van inkoper
In de praktijk is het vaak de inkoper die PBM’s aanschaft. De kans bestaat dat financiële factoren – in plaats van eisen die het werk en de werknemers aan PBM’s stellen – dan de doorslag geven. Door de veiligheidsdeskundige PBM’s te laten inkopen, of door het de inkoper en veiligheidsdeskundige samen te laten doen, kan schijnveiligheid voorkomen worden.
PBM's onderhouden en inspecteren
Of ruilen mogelijk is verschilt per product en leverancier. Hygiëne speelt hierbij een rol, net als onduidelijkheid over wat er in de tussentijd mee is gebeurd. Een veiligheidshelm kan zijn gevallen. Ook al is er geen schade te zien, de bescherming kan verminderd zijn. Dat kan een reden zijn om zo’n PBM niet terug te nemen.
Na de aanschaf van de juiste PBM’s, is het van belang werknemers in te lichten over het gebruik. De Arbowet schrijft dit ook voor. U moet de PBM’s onderhouden en zo nodig periodiek inspecteren. Uw leverancier zou u hierover moeten adviseren.
De handleiding moet ook de nodige informatie bevatten. Denk aan voorschriften voor opslag, gebruik, reiniging, onderhoud, revisie en ontsmetting; de gebruiksgrenzen, de gebruiksduur en de juiste soort verpakking in het geval van transport.