Na jaren waarin het Rijk ruimhartig de portemonnee heeft getrokken, wordt in de zogeheten Voorjaarsnota 2023 nu de nationale broekriem weer meer aangetrokken. Het kabinet vangt miljardentegenvallers op de begroting op met meevallers en een optelsom van heel veel kleinere ingrepen. Een grote wijziging is er ook: het STAP-budget verdwijnt.
Het kabinet kiest de week van Koningsdag om een hoop plannen de wereld in te sturen. Eerst is er al een uitgebreid pakket aan klimaatmaatregelen gelanceerd dat de CO2-reductie moet versnellen. En vandaag is het de beurt aan de Voorjaarsnota, die de actuele stand van zaken van het vaderlandse huishoudboekje weergeeft én laat zien waar er ingrepen nodig zijn.
Vooraf was al aangekondigd dat het een ander soort Voorjaarsnota zou worden dan de afgelopen jaren. Toen was de overheid vooral bezig om het bedrijfsleven en burgers door de coronacrisis en de energiecrisis te loodsen, en zij ging daarbij niet bepaald krenterig te werk. Dit jaar trekt kasbeheerder Financiën de teugels weer meer aan, en moet er tegenover tegenvallers op de begroting ook financiële dekking staan.
Eén van die tegenvallers is de oplopende rente, waardoor het Rijk meer geld kwijt is aan de financiering van de staatsschuld: structureel € 2,5 miljard. Ook is er bijvoorbeeld extra geld nodig voor de opvang van asielzoekers. In de Voorjaarsnota zet het kabinet uiteen hoe het die tegenvallers wil opvangen, maar die plannen moeten ook nog de goedkeuring krijgen van het parlement. Daarbij is van belang dat er medio juni een nieuwe Eerste Kamer aantreedt, waarin de coalitie een stuk minder bankjes bezet dan op dit moment.
Voor een deel kunnen de tegenvallers redelijk pijnloos worden opgevangen. Er zijn namelijk ook meevallers. En er is geld dat al wel opzij gezet is, maar nog niet is uitgegeven.
Maar daar blijft het niet bij, want het kabinet komt in de nota ook met meerdere structurele ingrepen. Eén van de meest in het oog springende maatregelen is het afschaffen van het STAP-budget met ingang van 2024. Met dit budget kunnen werknemers nu nog € 1.000 subsidie krijgen voor het volgen van een opleiding. Ook het plan om de kinderopvang bijna gratis te maken voor ouders wordt twee jaar naar achteren geschoven, naar 2027.
Daarnaast leest de Voorjaarsnota (pdf) ook als een optelsom van minder ingrijpende maatregelen. Er zijn bijvoorbeeld geen wijzigingen in de tarieven in de inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting (VPB) aangekondigd. Een kleine greep:
Een aantal onderwerpen zijn nog niet uitgewerkt in de Voorjaarsnota. Daar heeft het kabinet meer tijd voor nodig.