Snel aan de slag met de aanpak van grensoverschrijdend gedrag

Uw organisatie heeft de wettelijke verplichting om de risico’s van psychosociale arbeidsbelasting (PSA) door ongewenst gedrag tegen te gaan. Het kan dan gaan om agressie en geweld, discriminatie, (seksuele) intimidatie en pesten. Welke vorm ook aan de orde is, het beleid van uw organisatie moet hieraan paal en perk stellen. Deze toolbox – die bij nieuwe ontwikkelingen steeds wordt aangevuld – helpt u bij het effectief voorkomen en aanpakken van  grensoverschrijdend gedrag. Ook de rol van de OR komt aan bod.

  • 1

    Blijf op de hoogte van de ontwikkelingen

    Snel aan de slag met de aanpak van grensoverschrijdend gedrag

    Verplicht beleid voeren om de risico's van PSA aan te pakken

    De onthullingen in de media over grensoverschrijdend gedrag bij een aantal prominente werkgevers bevestigen het: elke organisatie kan tekortschieten in het beleid tegen ongewenst gedrag. Het is belangrijk dat uw organisatie weet welke vormen en dreigingen er zijn en welke maatregelen u kunt of moet nemen om een onveilige werkomgeving te voorkomen. Deze toolbox helpt u op weg.
    De informatie in deze toolbox wordt steeds verder aangescherpt.

  • 2

    Grensoverschrijdend gedrag in een notendop

    Het is belangrijker dan ooit om een veilig werkklimaat te creëren

    Verdiepingsartikel Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 08-03-2022

    De onthullingen bij het tv-programma The Voice of Holland en inmiddels ook bij Ajax hebben de noodzaak voor de aanpak van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag aangetoond.Voor uw bestuurder is het belangrijker dan ooit om een veilig werkklimaat te creëren. Bovendien is hij dat ook wettelijk verplicht. Uw OR kan een belangrijke bijdrage leveren aan een veilig werkklimaat en de bestrijding van grensoverschrijdend gedrag!

    Belangrijke rol omstanders bij grensoverschrijdend gedrag

    Nieuws Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 08-02-2023

    Bij de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld spelen omstanders een belangrijke rol. In het actieplan van de overheid gaat daar dan ook veel aandacht naartoe. Het moet normaal worden elkaar aan te spreken op ongewenst gedrag, ook op het werk.

    Start Actieprogramma seksueel grensoverschrijdend gedrag

    Nieuws Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 17-01-2023

    De overheid heeft een actieprogramma tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld gepresenteerd. Organisaties en burgers spelen hierin een onmisbare rol. Ook werkgevers en werknemers moeten ongewenst gedrag actief afkeuren en bestrijden.

    Werkstress door PSA

    Infographic Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 20-06-2022

    Ruim een derde van het werkgerelateerde ziekteverzuim ontstaat door werkstress. Daarvoor bestaan vijf oorzaken, die samenvallen onder de noemer psychosociale arbeidsbelasting (PSA).

  • 3

    Grensoverschrijdend gedrag voorkomen

    Gedragscode ongewenst gedrag

    Tool Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 11-02-2022

    Gebruik deze voorbeeldregeling om duidelijk te maken welk gedrag u binnen uw organisatie niet acceptabel vindt.

    Welke maatregelen moeten wij nemen om seksuele intimidatie te voorkomen?

    Vraag & Antwoord Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 10-07-2019

    In onze organisatie is een incident geweest met ongewenst gedrag. Welke maatregelen moeten wij nemen om seksuele intimidatie te voorkomen?

    Verborgen agressie herkennen en bestrijden

    Verdiepingsartikel Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 26-01-2022

    In een sociaal onveilige organisatiecultuur kan ondermijnend gedrag groeien en bloeien. De norm is dan dat iemand er zelf beter van wordt door anderen te benadelen: carrière maken over de rug van de collega’s.Veel werknemers zullen zich hier niet prettig bij voelen. Aanhoudend manipulatief gedrag kan niet alleen leiden tot overbelasting van de werknemer, maar het kan zelfs uitmonden in stelselmatig getreiter. Dit kan leiden tot werkstress, ziekteverzuim en uiteindelijk uitval.

  • 4

    Een vertrouwenspersoon instellen

    Vertrouwenspersoon ongewenst gedrag onderdeel preventie

    Nieuws Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 17-12-2021

    Ongewenst gedrag op het werk is een vorm van psychosociale arbeidsbelasting (PSA) en kan leiden tot lichamelijke en psychische problemen. De werkgever is verplicht beleid te voeren tegen PSA. Het aanstellen van een vertrouwenspersoon is hier onderdeel van.

    Hoe kunnen we een vertrouwenspersoon aanstellen?

    Vraag & Antwoord Vertrouwenspersoon Publicatiedatum: 08-04-2022

    We willen binnen onze organisatie grensoverschrijdend gedrag tegengaan. Hiervoor willen we onder meer een vertrouwenspersoon aanstellen. Waarmee moeten we rekening houden?

    Aanstellen vertrouwenspersoon

    Tool Vertrouwenspersoon Publicatiedatum: 24-01-2023

    Gebruik dit stappenplan om de juiste keuzes voor de inzet van een vertrouwenspersoon te maken.

    Is onze organisatie verplicht om een vertrouwenspersoon aan te stellen?

    Vraag & Antwoord Vertrouwenspersoon Publicatiedatum: 02-02-2021

    Binnen onze organisatie hebben we gelukkig weinig te maken met ongewenst gedrag. Zijn we dan toch verplicht een interne vertrouwenspersoon aan te stellen? En kunnen wij een HR-adviseur als interne vertrouwenspersoon aanstellen?  

    Vertrouwenspersoon instellen straks verplicht

    Tool Vertrouwenspersoon Publicatiedatum: 10-12-2020

    Er gaan stemmen op om het instellen van een vertrouwenspersoon voor bedrijven te verplichten. Carlijn van der Wild licht dit toe in 1 minuut

    Gang naar vertrouwenspersoon niet vanzelfsprekend

    Nieuws Vertrouwenspersoon Publicatiedatum: 10-01-2023

    Werknemers gaan vaker naar een collega dan naar de leidinggevende of vertrouwenspersoon om melding te doen van ongewenst gedrag op de werkvloer. Dit heeft enerzijds te maken met de cultuur in de organisatie, anderzijds is de vertrouwenspersoon misschien nog niet vertrouwd genoeg.

    Aandachtspunten bij inhuur externe vertrouwenspersoon

    Verdiepingsartikel Vertrouwenspersoon Publicatiedatum: 12-05-2022

    Ongewenste omgangsvormen op het werk en integriteitsproblemen kunnen zeer nadelige gevolgen hebben voor organisaties. Een vertrouwenspersoon zorgt dat uw organisatie meldingen hierover zo snel en goed mogelijk oppakt. Waar moet uw organisatie op letten bij het inhuren van externe vertrouwenspersonen van gespecialiseerde bureaus?

  • 5

    Grensoverschrijdend gedrag melden

    Meldregeling ongewenst gedrag

    Tool Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 11-02-2022

    Met dit reglement zorgt u voor duidelijke procedure voor het melden van ongewenst gedrag en ongewenste omgangsvormen.

    Voorbeeldregeling klachtencommissie

    Tool Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 13-08-2019

    Help uw klachtencommissie machtsmisbruik, zoals seksuele intimidatie te signaleren, beëindigen en te voorkomen door middel van deze tool.

    Veilige cultuur voorwaarde voor melden ongewenst gedrag

    Nieuws Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 22-11-2022

    Werkgevers hebben niet alleen zorgplicht voor slachtoffers van ongewenst gedrag, maar ook voor daders. Ze moeten een veilige werkvloer creëren, waarin het normaal is elkaar aan te spreken op grensoverschrijdend gedrag. Dat dwingt daders hun gedrag te corrigeren en kan escalatie voorkomen.

    Omgaan met meldingen over seksuele intimidatie op de werkvloer

    Verdiepingsartikel Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 22-03-2022

    Voordat een werknemer een melding doet over seksuele intimidatie op de werkvloer, is daar heel wat aan voorafgegaan. Het is dus zaak dat u de melding serieus neemt en er op een zorgvuldige manier opvolging aan geeft.Daarbij heeft u oog voor zowel het slachtoffer als voor de vermeende dader en zorgt u voor een duidelijke en transparante procedure. Dat helpt bij de verwerking en draagt bij aan een open en veilige omgangscultuur in uw organisatie.

    Meldingen ongewenst gedrag geven onvolledig beeld

    Nieuws Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 23-09-2022

    Om erachter te komen hoe vaak ongewenst gedrag zich in de organisatie voordoet, moeten werkgevers verder kijken dan de officiële meldingen. Ruim driekwart van de werknemers neemt iemand in vertrouwen, maar dat is vaak niet de vertrouwenspersoon of leidinggevende, zo blijkt uit onderzoek.

    Welke disciplinaire maatregelen kunnen in een klachtenregeling voor ongewenst gedrag?

    Vraag & Antwoord Arbeidsvoorwaarden Publicatiedatum: 22-07-2019

    Ik stel momenteel een klachtenregeling voor ongewenst gedrag op. In onze cao is hierover niets bepaald en we hebben geen ondernemingsraad. Welke disciplinaire maatregelen kan ik opnemen in de klachtenregeling?

  • 6

    Grensoverschrijdend gedrag aanpakken

    Disciplinaire maatregelen bij ongewenst gedrag

    Verdiepingsartikel Disfunctioneren Publicatiedatum: 04-01-2023

    Als een werknemer zich misdraagt, is ingrijpen soms noodzakelijk. Het principe van goed werkgeverschap in artikel 611 van Burgerlijk Wetboek 7 is de leidraad voor het maken van de juiste afweging voor het optreden tegen ongewenst gedrag. Hoe komt u als werkgever tot een zorgvuldige afweging en welke disciplinaire maatregelen kunt u treffen?

    Voorbeeld regeling disciplinaire maatregelen

    Tool Arbeidsvoorwaarden Publicatiedatum: 16-08-2021

    Met dit voorbeeldreglement weet de werknemer welke consequenties hij kan verwachten bij misdragingen.

    Mediation bij grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer

    Verdiepingsartikel Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 07-06-2022

    Grensoverschrijdend gedrag is er in vele soorten en maten en vormt een ernstig en veelvoorkomend probleem. Na een melding start vaak een langdurige en complexe procedure, soms met een onafhankelijke onderzoekscommissie die moet oordelen of er juridische grenzen zijn overschreden. Vaak is dit echter niet het geval. De meldingsdrempel zou dan laag moeten zijn en de manier van bespreken en oplossen klein en vertrouwelijk. Hiervoor is mediation zeer geschikt.

    Nazorg bij agressie op het werk belangrijk

    Nieuws Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) Publicatiedatum: 04-05-2023

    Helaas zijn agressie en geweld op de werkvloer niet altijd te voorkomen. Een goede nazorg na een geweldsincident op het werk kan echter wel voorkomen dat werknemers daarna langdurig verzuimen.

  • 7

    De rol van de OR bij grensoverschrijdend gedrag

    De rol van de ondernemingsraad bij een veilige werkomgeving

    Verdiepingsartikel Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 17-10-2022

    Hoewel uw bestuurder verantwoordelijk is, speelt ook uw OR een grote rol bij de zorg voor een veilige werkomgeving. Zo moet u de naleving van de voorschriften op het gebied van de arbeidsomstandigheden zo veel mogelijk bevorderen.Daaronder valt ook het tegengaan van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Bij zo’n gevoelig onderwerp bent u misschien huiverig om uw invloed optimaal te benutten. In hoeverre bent u bijvoorbeeld aansprakelijk als het toch misgaat?

    Moet ik de OR informeren over overtredingen van de gedragscode?

    Vraag & Antwoord Arbeidsvoorwaarden Publicatiedatum: 22-07-2019

    Een werknemer heeft een waarschuwing gekregen voor het overtreden van onze gedragscode. De OR heeft dit via via vernomen en geeft aan graag over dit soort zaken geïnformeerd te worden. Maar hier ben ik toch niet toe verplicht?

    Kan een OR-lid ook vertrouwenspersoon zijn?

    Vraag & Antwoord Vertrouwenspersoon Publicatiedatum: 30-03-2023

    Wij hebben een vacature openstaan voor een vertrouwenspersoon. Een OR-lid is geïnteresseerd, maar mag een OR-lid deze taak op zich nemen?

    Instemmingsrecht OR: interne klachtenregeling

    Nieuws Instemmingsrecht Publicatiedatum: 09-09-2022

    Heeft uw organisatie een klachtregeling of komt die eraan? Let dan goed op, want de OR heeft instemmingsrecht op het opstellen, wijzigen of intrekken van die klachtenregeling. Daarbij zijn een aantal aandachtspunten van belang.

    OR, kom ook in actie tegen seksuele intimidatie!

    Nieuws Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Publicatiedatum: 25-01-2023

    Het Nederlandse bedrijfsleven moet in actie komen om seksueel grensoverschrijdend gedrag in de organisatie tegen te gaan. De overheid lanceerde hiervoor onlangs een nationaal actieprogramma. De ondernemingsraad (OR) kan dit aangrijpen om ongewenst gedrag in de organisatie onder de aandacht te brengen.

    Overlegpartners ondernemingsraad

    Infographic Ondernemingsraad Publicatiedatum: 22-06-2022

    Leden van de ondernemingsraad (OR) staan in contact met veel verschillende partijen, zowel intern als extern. Soms maakt een bepaling uit de Wet op de ondernemingsraden (WOR) of Arbowet het mogelijk, of stelt het zelfs verplicht om te overleggen met een partij. Andere partijen spreken op regelmatige basis met de OR om informatie uit te wisselen zonder dat daar een wettelijke bepaling aan te pas komt.

  • 8

    Meer informatie

    Seksuele intimidatie de baas

    Training 1 bijeenkomst (2 dagdelen)

    Ondanks de grote impact van seksuele intimidatie op slachtoffers, is een gedegen beleid rondom psychosociale arbeidsbelasting nog vaak ver te zoeken. Tijdens de training Seksuele intimidatie de baas leert u daarom een goed beleid op te stellen om grensoverschrijdend gedrag te beperken en te voorkomen. Hierbij wordt uiteraard ook gekeken naar de verplichtingen volgens de Arbowet en krijgt u praktische handvatten hoe uw aanpak moet worden opgenomen in de totaalaanpak rondom psychosociale arbeidsbelasting. Maar ook de rol van de leidinggevenden en de directie komt aan de orde om te zorgen voor een optimaal veilige werkomgeving.

    HR & Ongewenste omgangsvormen

    Training 1 bijeenkomst (2 dagdelen)

    Volgens de Arbowet bent u verplicht werknemers te beschermen tegen ongewenste omgangsvormen, zoals agressie en geweld, seksuele intimidatie, pesten en discriminatie. Tijdens de training HR & Ongewenste omgangsvormen krijgt u tips om ongewenst gedrag binnen uw organisatie aan te pakken. Hoe ziet een goed beleid eruit? Wat is de rol van leidinggevenden? Hoe helpen gedragsregels? Wat kunt u doen aan de cultuur en wat kunt u preventief doen? U krijgt antwoord op al deze vragen. Daarnaast hoort u wat u kunt doen om de opvang samenhangend te organiseren door vertrouwenspersonen, mediation en een klachtencommissie goed op elkaar af te stemmen.

    De nieuwe vertrouwenspersoon

    Boek 

    De urgentie om een goed opgeleide vertrouwenspersoon aan te stellen is enorm. Zo’n vertrouwenspersoon is er voor de eerste opvang van medewerkers die te maken hebben met ongewenst gedrag. Daarnaast is het hun taak gevraagd en ongevraagd advies te geven en daarmee een veilige bedrijfscultuur te stimuleren.
    Het boek De nieuwe vertrouwenspersoon zet op overzichtelijke en begrijpelijke wijze op een rij wat een vertrouwenspersoon is, welke rol die heeft – en ook juist niet moet hebben. Welke plek in de organisatie het beste past, hoe de vertrouwenspersoon het best tot zijn recht komt. En wat de vertrouwenspersoon kan doen ter preventie van ongewenst gedrag. Ook de Arbowet komt aan bod.