Ieder jaar doet de vraag zich weer voor zodra Goede Vrijdag, Pasen, Koningsdag en andere feestdagen voor de deur staan: moeten werknemers wel of niet moeten werken op een feestdag? En hebben zij – als ze wel moeten werken – recht op een toeslag. Weet u het antwoord?
Veel werknemers in Nederland zijn in elk geval vrij op een aantal officiële feestdagen, zoals Nieuwjaarsdag, Eerste en Tweede Paasdag, Koningsdag, Hemelvaartsdag, Eerste en Tweede Pinksterdag en Eerste en Tweede Kerstdag. Over 2 dagen ontstaat soms verwarring: Goede Vrijdag en Bevrijdingsdag. Toch zijn de regels voor het wel of niet vrij zijn op een feestdag eigenlijk vrij simpel.
In de wet staat niet op welke feestdagen werknemers recht hebben op een vrije dag. Bepalingen hierover staan in de arbeidsovereenkomst, het arbeidsvoorwaardenreglement of de cao. De meeste werknemers moeten op Goede Vrijdag en Bevrijdingsdag gewoon aan het werk, maar ook dit is dus afhankelijk van wat er schriftelijk is vastgelegd. In veel cao’s is wel afgesproken dat werknemers één keer in de 5 jaar vrij zijn op 5 mei. Staat in de arbeidsovereenkomst, het arbeidsvoorwaardenreglement of de cao dat werknemers vrij zijn op een feestdag, dan moet de werkgever ook het loon doorbetalen.
In sommige sectoren – denk aan de zorg of horeca – is het soms onvermijdelijk dat werknemers op een feestdag moeten werken. Meestal krijgen zij dan een toeslag, maar ook dit is niet in de wet bepaald. Wel zijn hier in de cao vaak afspraken over gemaakt. Vaak krijgen werknemers dan ook de mogelijkheid om op een ander moment alsnog een (betaalde) vrije dag op te nemen.
Valt een feestdag meerdere keren in een jaar op een vrije deeltijddag van een werknemer, dan mist hij in verhouding een aantal vrije dagen ten opzichte van fulltime werknemers. In feite is er dan sprake van ongelijke behandeling. De werkgever kan dit oplossen door een pro-rataberekening te maken. Hij brengt dan in kaart hoeveel feestdagen er in een jaar op een doordeweekse dag vallen. Dit aantal dagen vermenigvuldigt hij vervolgens met de parttimefactor van de werknemer. Een voorbeeld:als er in 2020 6 officiële feestdagen – waarop werknemers in uw organisatie vrij zijn – op een doordeweekse dag vallen, heeft een parttime werknemer met 0,6 fte recht op 6 x 0,6 = 3,6 vrije dagen. De werkgever kan deze uren in zijn administratie aanmerken als vakantie-uren.
Meer informatie over de rechten en plichten rondom feest- en gedenkdagen vindt u in de toolbox Zorg voor goede afspraken over feestdagen en werk.