Veel werknemers denken dat ze wettelijk recht hebben op vrijaf met de feestdagen of dat zij een toeslag ontvangen als zij werken op feestdagen zoals eerste kerstdag of nieuwjaarsdag. Toch is dat niet waar. Regels hierover zijn terug te vinden in de cao of in de arbeidsovereenkomst.
Wie werkt op feestdagen heeft wettelijk gezien géén recht op een vrije dag. Ook heeft een werknemer niet het wettelijk recht op 200% loon of op toeslagen, zoals vaak wordt gedacht. Toch zijn er een hoop werknemers die tijdens de feestdagen doorwerken, zoals in de zorg of bij de politie, de brandweer en in de horeca. De regels kunnen per organisatie verschillen en staan in:
Let op: in de arbeidsovereenkomst is vaak een verwijzing naar het personeelsreglement opgenomen, waardoor de bepalingen uit dat reglement van toepassing zijn op de werknemer.
Als de cao en arbeidsovereenkomst geen bepalingen bevatten over werken op feestdagen, betekent dat niet dat de werknemer automatisch recht heeft op verlof. De werkgever kan zijn werknemers verplichten om – in tegenstelling tot voorgaande jaren – te werken, maar moet daarover wel duidelijke afspraken maken met de werknemers. Bovendien hebben de ondernemingsraad en de personeelsvertegenwoordiging instemmingsrecht (artikel 27 WOR).
Sommige parttimers hebben de pech dat hun deeltijddagen toevallig op feestdagen vallen. Zij krijgen daardoor relatief minder vaak vrij met feestdagen dan hun collega’s die fulltime werken. In 2011 oordeelde de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) – nu het College voor de Rechten van de Mens – dat werkgevers die hier niets mee doen, zich schuldig maken aan discriminatie. De CGB oordeelde toen dat deeltijders recht hebben op compensatie van feestdagen. Dit is goed op te lossen door te werken met een jaarurensysteem (tool).
Meer informatie over de rechten en plichten rondom feest- en gedenkdagen vindt u in de toolbox Zorg voor goede afspraken over feestdagen en werk.