Het is ‘de verwachting’ dat het deze kabinetsperiode nodig is om het lage tarief in de vennootschapsbelasting (VPB) aan te passen, mogelijk door de winstgrens te verlagen. Anders haalt het kabinet zijn doel voor het ophogen van de VPB-opbrengsten niet. Dat blijkt uit notities rond de koopkrachtgesprekken in de coalitie die nu openbaar gemaakt zijn.
De winstgrens voor het lage tarief in de VPB is dit jaar verder opgehoogd naar € 395.000. Tot die grens betalen ondernemingen 15% VPB, daarboven 25,8% (toolbox). Het optrekken van de winstgrens heeft al eerder tot kritiek geleid, omdat dit concerns een prikkel zou geven om zich op te knippen. Dan profiteren de afzonderlijke bv’s namelijk van het lage VPB-tarief. Het kabinet heeft daarom toegezegd dat hier extra op gelet wordt.
Los van die kritiek is het ook de vraag of de winstgrens op dit niveau kan blijven in deze kabinetsperiode. In het coalitieakkoord heeft het nieuwe kabinet zich namelijk tot doel gesteld dat het vanaf 2023 structureel per jaar € 1 miljard méér wil ophalen aan VPB. Om dat te halen kijkt het kabinet in eerste instantie naar het aanscherpen van de zogeheten CFC-maatregel. Die is gericht tegen internationale belastingontwijking. Ook gaat het kabinet de wereldwijde afspraken doorvoeren die de invoering van een minimumtarief van 15% VPB voorschrijven. Maar mocht dit niet genoeg opleveren, dan komt de ‘hoogte en reikwijdte’ van het lage VPB-tarief in beeld, zo heeft het kabinet eerder al gemeld.
Maar in een nieuw openbaar gemaakte memo (pdf) gaan ambtenaren nog wel een stapje verder. Bij een tabel met mogelijke fiscale maatregelen noteren zij dat voor ‘het beperken’ van het lage VPB-tarief geldt dat ‘de verwachting is dat deze deels nodig is voor de taakstelling van € 1 miljard’. Het lage VPB-tarief beperken kan door te draaien aan twee knoppen: het tarief omhoog en/of de winstgrens omlaag. In de memo wordt echter alleen het verlagen van de winstgrens naar € 200.000 doorgerekend. Dat levert ruim € 1 miljard op. Of het ook zover komt en wanneer, blijft een politieke keuze.
De memo is onderdeel van een hele reeks documenten die het kabinet op verzoek van de Tweede Kamer openbaar heeft gemaakt. Het zijn notities die ambtenaren van ministeries hebben opgesteld voor onder meer gesprekken over mogelijke koopkrachtreparaties voor de gestegen energieprijzen. In de genoemde memo staan ook sommen over de mogelijke opbrengsten van het optrekken van het tarief in box 2 van de inkomstenbelasting. Dat is ook relevant omdat de heffing op inkomen uit aanmerkelijk belang ook in beeld zou zijn om de compensatie van gedupeerden in box 3 te betalen.
De heffing in box 2 is nu nog 26,9%, maar dat zou ook naar 30% of 35% kunnen. Uit de berekeningen blijkt dat zo’n ophoging juist eerst leidt tot lagere opbrengsten voor de schatkist. Ondernemingen zullen dan namelijk de dividenduitkeringen eerst uitstellen. In latere jaren wordt dit dan weer ingehaald, zo is de verwachting.