Per 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst volledig handhaven op schijnzelfstandigheid, zo heeft het kabinet verduidelijkt. Wel geldt 2025 als een overgangsjaar waarin de fiscus geen vergrijpboete oplegt aan partijen die zich inzetten voor verbetering.
Al jaren is de overheid op zoek naar passend beleid om een helder onderscheid te maken tussen werknemers en zelfstandigen en schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Minister Van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en staatssecretaris Idsinga van Financiën, Fiscaliteit en Belastingdienst hebben nu in een brief aan de Tweede Kamer meer duidelijkheid gegeven over het kabinetsbeleid. Per 1 januari 2025 komt er een einde aan het zogenoemde handhavingsmoratorium. Dit moratorium werd al in 2016 ingesteld – na de invoering van de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties – en houdt in dat de Belastingdienst alleen handhavend optreedt bij ‘kwaadwillende’ werkgevers die bewust ervoor kiezen om de regels voor arbeidsrelaties niet na te leven.
Door de opheffing van het moratorium kan de fiscus ‘gewoon’ weer overgaan tot een boete of naheffing als bij een controle blijkt dat een organisatie een zzp’er in de praktijk inzet als werknemer. Het kabinet geeft wel aan dat de opheffing van het moratorium veel vraagt van organisaties. Daarom is besloten om een overgangsjaar in te stellen: in 2025 krijgen werkgevers geen vergrijpboete bij correcties als zij kunnen bewijzen dat zij zich inzetten tegen schijnzelfstandigheid. Er kunnen wél verzuimboetes worden opgelegd.
Een correctie kan tot maximaal vijf jaar terug worden opgelegd. Maar de fiscus corrigeert in principe alleen met terugwerkende kracht tot de datum van opheffing van het moratorium: 1 januari 2025.
Ook relevant is dat de Belastingdienst niet langer modelovereenkomsten goedkeurt. Die contracten geven geen zekerheid vooraf over de arbeidsrelatie en daarom is het gebruik ervan niet houdbaar. De fiscus heeft hiervoor gekeken naar zaken als het Deliveroo-arrest. Bestaande overeenkomsten worden nog wel ‘geëerbiedigd’ tot de einddatum van goedkeuring. Dit jaar kwam er al een einde aan de modelovereenkomsten op basis van vrije vervanging. Voor betere toetsing van de arbeidsrelatie is het voorstel voor de ‘Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden’ bedacht, maar dit wetsvoorstel heeft veel kritiek gekregen en gaat voorlopig nog niet in.
De opheffing van het handhavingsmoratorium moet schijnconstructies tegengaan en zorgen voor meer zekerheid op de arbeidsmarkt. Door schijnzelfstandigheid aan te pakken, wil het kabinet eerlijke concurrentie en gelijke arbeidsvoorwaarden bevorderen. Er wordt ook ingezet op diverse andere zzp-maatregelen, zoals een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers en een (versnelde) afbouw van de zelfstandigenaftrek. Daarnaast gaat het kabinet door met de andere eerder aangekondigde arbeidsmarktplannen, bijvoorbeeld voor uitzendkrachten en oproepkrachten.