Werkgevers/opdrachtgevers en zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) kunnen gebruikmaken van modelovereenkomsten van de Belastingdienst, zodat er bij hun arbeidsrelatie geen sprake is van loondienst. De overeenkomsten zijn een beperkte tijd geldig en de fiscus verwijdert 1 oktober 2022 verlopen modelovereenkomsten van zijn website.
Een werkgever/opdrachtgever en een zelfstandige zonder personeel (zzp’er) maken binnen hun arbeidsrelatie afspraken. Daarbij beoordelen ze samen of er sprake is van loondienst of juist niet. Om er zeker van te zijn dat er geen sprake is van een dienstbetrekking, kunnen zij gebruikmaken van een door de Belastingdienst goedgekeurd contract, de zogenoemde modelovereenkomst. Dit is niet verplicht. Maar als de opdrachtgever en de zzp’er conform deze modelovereenkomst werken, geeft dit de opdrachtgever een vrijwaring voor de loonheffingen. De goedkeuringen van de Belastingdienst van deze overeenkomsten gelden echter voor een bepaalde tijd, in principe vijf jaar. Sinds de start in 2016 zijn daarom veel goedkeuringen inmiddels verlopen en die modelovereenkomsten verwijdert de Belastingdienst van zijn website.
Modelovereenkomsten waarvan de goedkeuring nu al is verlopen, verwijdert de Belastingdienst op 1 oktober 2022. Van andere overeenkomsten doet de fiscus dit zes maanden na de geldigheidsdatum. Als een modelovereenkomst verlopen is, heeft de opdrachtgever bij het afsluiten van een dergelijke overeenkomst geen zekerheid meer dat er geen sprake is van loondienst. Opdrachtgevers die een verlopen overeenkomst willen blijven gebruiken, kunnen wel verlenging aanvragen. Ook nadat de overeenkomst van de website is verwijderd, is dit nog mogelijk. De Belastingdienst bewaart namelijk de verwijderde overeenkomsten.
De werkgever kan de modelovereenkomsten vinden op de website van de Belastingdienst. Bij elke modelovereenkomst staat de geldigheidsdatum en de datum waarop de Belastingdienst de overeenkomst verwijdert. Ook biedt de fiscus een stappenplan, voor als de opdrachtgever niet zeker weet of hij een modelovereenkomst moet gebruiken.
Het is belangrijk om te beoordelen of bij een arbeidsrelatie sprake is van een dienstbetrekking. In het geval van loondienst moet de werkgever/opdrachtgever namelijk loonheffingen inhouden en betalen. Daarnaast moet hij meestal loon doorbetalen bij ziekte en vakantie, en gelden er bijvoorbeeld specifieke regels bij ontslag. Er is sprake van loondienst als de volgende drie elementen in de arbeidsrelatie aanwezig zijn: werkgeversgezag, persoonlijke arbeid en een beloning. Als één of meer van deze elementen ontbreken, is er meestal géén sprake van loondienst. De Belastingdienst heeft verschillende modelovereenkomsten voor situaties waarbij één of meer kenmerken van loondienst ontbreken. Als de opdrachtgever een van deze overeenkomsten gebruikt, heeft hij zekerheid dat er geen sprake is van loondienst.
Voor het bepalen van de arbeidsrelatie kan een opdrachtgever ook gebruikmaken van een online vragenlijst om de arbeidsrelatie te beoordelen. Deze webmodule biedt echter geen zekerheid over de arbeidsrelatie, maar slechts een indicatie.