Vanaf 2020 kunnen werkgevers voor ontbinding van een arbeidscontract weer ontslaggronden combineren. Maar ontslaggrond f – ontslag bij ernstig gewetensbezwaar – mag geen onderdeel van zo’n ‘cocktail’ van ontslaggronden zijn. Dat staat in de Verzamelwet SZW 2020.
In de Wet arbeidsmarkt in balans (WAB) was al geregeld dat ontslaggrond a (bedrijfseconomische redenen) en ontslaggrond b (langdurige arbeidsongeschiktheid) niet bruikbaar zijn voor de nieuwe ontslaggrond i, de zogeheten cumulatiegrond. De werkgever moet voor een ontslag op basis van ontslaggrond a of b langs UWV in plaats van de kantonrechter. Bij de behandeling van de WAB in de Eerste Kamer werd een motie aangenomen waarin twee leden van de Senaat verzochten om nog een derde ontslaggrond van de i-grond uit te zonderen, namelijk ontslaggrond f. Minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) regelt dit nu via een nota van wijziging bij de Verzamelwet SZW 2020.
De WAB zorgt ervoor dat een werkgever vanaf 1 januari 2020 weer meerdere ontslaggronden met elkaar kan combineren, zodat deze samen een ‘voldragen’ ontslaggrond vormen. Denk aan een werknemer die niet zo goed functioneert en ook regelmatig in de clinch ligt met collega’s. De kantonrechter zal een verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst op basis van alleen disfunctioneren of alleen een verstoorde arbeidsrelatie mogelijk niet accepteren, maar een combinatie van beide gronden wél. Voor zo’n combinatie past een werkgever de i-grond toe. Mogelijk moet hij van de rechter voor dit ‘makkelijkere’ ontslag wel een extra vergoeding betalen.
De werkgever verzoekt de kantonrechter om een arbeidsovereenkomst te ontbinden op basis van ontslaggrond f als een werknemer zijn werk niet uitvoert wegens een ernstig gewetensbezwaar en er geen mogelijkheid is om de bedongen arbeid in aangepaste vorm te verrichten. Voorbeelden zijn een bouwkundige die niet mee wil werken aan de bouw van een kerncentrale of een verpleegkundige die weigert bij euthanasie of abortus te helpen. Reden om ontslaggrond f van de cumulatiegrond uit te zonderen, is dat het niet mogelijk is om een gedeeltelijk ernstig gewetensbezwaar te hebben. Ook onder de WAB moet de f-grond dus op zichzelf staan. Dit is overigens met name een theoretische wijziging, want uit onderzoek blijkt dat werkgevers ontslaggrond f zelden toepassen.