In de afgelopen jaren is het aantal aanvragen voor werkvergunningen voor buitenlands personeel sterk toegenomen. Dat komt naar voren uit het jaarverslag 2023 van UWV. De instantie ziet de ontwikkeling als een gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt.
Voor werknemers die niet uit de Europese Economische Ruimte (EER) of Zwitserland komen, moet een werkgever in bepaalde gevallen een werkvergunning aanvragen. Er zijn twee vergunningen: de tewerkstellingsvergunning (TWV) voor periodes van korter dan drie maanden en de gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid (GVVA) voor periodes langer dan drie maanden. UWV beoordeelt de TWV-aanvragen, maar geeft ook advies aan de IND bij aanvragen voor een GVVA. Voor zowel de TWV als de GVVA is het aantal aanvragen sterk gestegen. UWV wijst naar de arbeidsmarktkrapte. Ook is relevant dat de vergunningsregels versoepeld zijn in 2022.
Vorig jaar werd voor 16.144 buitenlandse werknemers de TWV-aanvraag goedgekeurd. Dat is het hoogste aantal in 15 jaar. In 2020 gebeurde dit 'maar' 6.028 keer. Ook het aantal positieve adviezen voor een GVVA is sinds 2020 elk jaar toegenomen. In totaal ging het om 25.900 vergunnings- en adviesaanvragen in 2023. In 87% van de gevallen handelde UWV binnen vijf weken de aanvraag af.
Ook opvallend is dat UWV steeds meer TWV-aanvragen ontvangt voor asielzoekers. Hierbij speelt een rol dat de Raad van State in november 2023 oordeelde dat asielzoekers meer dan 24 weken per jaar mogen werken als hun asielaanvraag minstens zes maanden in behandeling is. Waar in 2022 voor 600 asielzoekers een vergunning werd afgegeven, liep dit aantal in 2023 op naar 2.000. In de eerste drie maanden van 2024 zijn al ruim 1.500 vergunningen aangevraagd, waardoor het aantal aanvragen dit jaar kan verdriedubbelen. UWV ziet buitenlanders als één van de oplossingen voor de personeelstekorten, ondanks tegengeluiden vanuit de politiek. Asielzoekers werken vaak in de uitzendbranche, landbouw, horeca, detailhandel of schoonmaak. Als een asielzoeker een vergunning krijgt om in Nederland te blijven, wordt hij een statushouder (voor wie aparte regels gelden).
De werknemers met een TWV of GVVA zijn niet de enige werknemers die van buiten de EER in Nederland komen werken. Voor diverse groepen werkenden geldt namelijk een uitzondering op de vergunningsplicht (artikel). Zo is er geen TWV nodig voor vluchtelingen uit Oekraïne. Wel geldt voor hen een meldingsplicht. In 2023 trokken werkgevers hiervoor tienduizenden keer aan de bel bij UWV. Andere uitgezonderde groepen zijn onder meer kennismigranten, hoogopgeleide werknemers met een zogeheten Europese blauwe kaart en essentieel personeel van start-ups.