Het aantal werknemers met een verlopen cao is in de afgelopen 12 maanden flink gedaald. Een jaar geleden lag dat aantal op bijna twee miljoen en eind juni was het gedaald naar één miljoen. In juni alleen al werden 36 cao’s gesloten.
Het komt regelmatig voor dat cao’s (tool) verlopen voordat de onderhandelingen over een nieuwe collectieve arbeidsoverkomst zijn afgerond. Dat hoeft geen groot probleem te vormen. Bij een verlopen cao geldt namelijk in veel gevallen een nawerking, waardoor de regels van kracht blijven. Alleen bij cao’s die algemeen bindend zijn verklaard door de rechter geldt geen nawerking.
Een cao wordt afgesloten door de sociale partners. Dat zijn werkgevers(organisaties) en één of meer vakbonden: de werknemersorganisaties (tool). Grote ondernemingen hebben in de regel een eigen ondernemings-cao, terwijl bedrijfstak-cao’s gelden voor meerdere organisaties binnen een branche. Bedrijfstak-cao’s zijn geldig voor organisaties waarvan de werkgever een partij of lid is bij een werkgeversvereniging die deelneemt aan onderhandelingen.
Een ondernemingsraad (OR) vervult geen rol bij cao-onderhandelingen. Eerdere voorstellen om de OR meer macht te geven ten koste van de rol van de vakbond, werden door minister Asscher afgekeurd. Een vakbond heeft namelijk geen hiërarchische verhouding met werkgevers, waardoor het makkelijker is om een onafhankelijke positie in te nemen. Ook heeft vakbond goede onderhandelaars in dienst. De OR kan wel haar zegje doen bij cao-bepalingen die op bedrijfsniveau worden ingevuld. Bovendien kunnen OR-leden en werknemers meepraten over arbeidsvoorwaarden via jeachterban.nl.