In de Wet op de collectieve arbeidsovereenkomsten (Wet cao) is vastgelegd dat cao's tot stand komen op basis van onderhandelingen tussen de werkgever(s) en werknemersverenigingen (vakbonden). Individuele werkgevers kunnen onderhandelingen voeren over de cao, maar meestal doen zij dit in georganiseerd verband, via een werkgeversvereniging. Bij een cao voor een specifieke organisatie (de ondernemings-cao) is de werkgever de cao-partij aan werkgeverszijde.

Van principeakkoord naar definitieve cao

Als de cao-partijen bij de onderhandelingen tot een overeenkomst komen, stellen zij eerst een principeakkoord op. De achterbannen van de partijen mogen stemmen over dit akkoord. Stemmen zij in met het principeakkoord, dan wordt het akkoord definitief en wordt de exacte cao-tekst opgesteld.

OR kan vaak aanvullende afspraken maken met werkgever

Cao-onderhandelingen zijn dus een zaak van de werkgevers(vereniging) en de vakbond(en). De overheid is geen partij bij de cao-onderhandelingen, net zo min als de ondernemingsraad (OR) of de individuele werknemers. Afhankelijk van de soort cao, kan de OR vaak wel aanvullende afspraken maken met de werkgever. 

• Bij een standaard-cao mag de werkgever niet van de cao-bepalingen afwijken. 
• Een minimum-cao geeft alleen de voorwaarden aan die minimaal gelden voor de werknemers. In overleg met uw OR mag de werkgever afwijken van de cao, maar alleen als de afwijking gunstig is voor de werknemer. 
• Een raam-cao biedt uw OR meer onderhandelingsruimte. Dit type cao schetst alleen het kader waarbinnen uw OR met uw bestuurder afspraken kunt maken. Daarbij is het juist de bedoeling dat uw OR en bestuurder in onderling overleg bepaalde delen verder invullen.

Afspraken die uw OR en bestuurder in het verlengde van de minimum- of raam-cao maken, moet u vastleggen in een ondernemingsovereenkomst (artikel 32, lid 2 WOR).