Nederland moet een fonds opzetten dat het eigen vermogen van het mkb versterkt. Op die manier moeten mkb’ers meer ruimte krijgen voor investeringen, zo staat in een advies aan het kabinet. Uiteindelijk moeten private geldschieters het fonds draaiend houden, maar de overheid zou een eerste investering moeten doen om de boel van de grond te tillen.
Het voorstel voor het fonds komt uit de koker van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap, een denktank met voormalig TomTom-topman Harold Goddijn als voorzitter. Het kabinet heeft het advies naar de Tweede Kamer gestuurd, maar laat een inhoudelijke reactie over aan een volgend kabinet.
Het Comité wijst er in haar advies op dat het eigen vermogen van het Nederlandse mkb relatief laag is. Ondernemers zijn daardoor ‘sterk afhankelijk’ van financiering via de bank (artikel). Door het eigen vermogen te versterken zouden mkb’ers meer mogelijkheden krijgen om financiering aan te trekken om te investeren in innovatie en groei, zo staat in het advies. Nu krijgen in de kern gezonde ondernemingen investeringen of overnames moeilijk gefinancierd omdat hun solvabiliteit te laag is. De solvabiliteit (tool) drukt uit hoeveel eigen vermogen er staat tegenover het aangetrokken vreemde vermogen, zoals leningen. Deze ontwikkeling zet een rem op de groei in het mkb.
Ook is er een ‘gat’ in de financieringsmarkt, blijkt uit onderzoek (pdf). Voor ondernemers die op zoek zijn naar financiering tussen de € 250.000 en € 5 miljoen biedt de markt nu te weinig mogelijkheden. Het probleem daarbij is onder meer dat de kosten voor financiers lang niet altijd opwegen tegen de baten.
Een nieuw fonds zou kunnen helpen om die problemen op te lossen. Het idee is dat dit fonds achtergestelde leningen gaat verstrekken aan mkb’ers. Achtergesteld slaat in dit geval op de volgorde (infographic) waarin de onderneming schuldeisers moet terugbetalen. Een financier met een achtergestelde lening staat dus minder snel op de stoep om zijn geld terug te eisen als het minder gaat. Daardoor lijkt dit verstrekte kapitaal meer op eigen vermogen dan bijvoorbeeld een lening van de bank.
Uiteindelijk is het idee dat het fonds ook aantrekkelijk wordt voor institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen. Het fonds zou dan pakketten leningen ‘verpakken’ tot een financieel product waar een pensioenfonds in kan beleggen. Want voor hen is een investering in een enkele ‘kleinere’ bedrijfslening nu ook niet rendabel. Hoe het ideale financieringsproduct van het fonds eruit moet zien moet nog uitgewerkt worden. Op termijn zou het fonds dus helemaal door ‘de markt’ overgenomen worden. Maar op dit moment is dat nog niet mogelijk. De overheid zou daarom een eerste investering moeten doen. Naar schatting is er circa € 350 miljoen aan opstartfinanciering nodig.