Het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) stelt in een advies aan het kabinet dat de nieuwe box 3-wetgeving, die per 2027 in werking zou moeten treden, voor bepaalde belastingplichtigen wel erg ingewikkeld gaat worden. Er moeten namelijk meer gegevens worden verzameld en de verwachting is dat de berekeningen daardoor ingewikkelder gaan uitpakken.
Eind 2021 heeft de Hoge Raad de box 3-heffing in het 'Kerstarrest' naar de prullenbak verwezen. Als reactie daarop heeft de overheid een herstelwet opgetuigd, die rechtsherstel biedt aan gedupeerden voor de periode 2017 tot en met 2022. Daarnaast werkt de regering aan een nieuw systeem voor de heffing in box 3, die het werkelijk behaalde rendement van vermogen moet gaan belasten. Er moet dan dus belasting worden betaald over opbrengsten uit vermogen, zoals rente, dividend, huur en pacht. Het doel is dat deze regels vanaf 2027 gaan gelden, maar het hangt van een nieuw kabinet af of die streefdatum ook gehaald wordt.
Het voorstel voor de Wet werkelijk rendement box 3 is onlangs door de ATR onderzocht. Hieruit komt naar voren dat de kans groot is dat belastingplichtigen meer gegevens zullen moeten gaan verzamelen ter ondersteuning van hun aangifte. Dit gaat vooral gelden voor belastingplichtigen die over ander vermogen dan banktegoeden beschikken zoals aandelen en onroerend goed. De ATR geeft in een advies aan dat het goed zou zijn om te onderzoeken of bepaalde administratieverplichtingen kunnen worden versoepeld om zo de administratieve lasten te beperken.
Voor onroerend goed en aandelen in familiebedrijven en innovatieve startende ondernemingen wordt blijkt uit de Wet een vermogenswinstbelasting geïntroduceerd, waarbij positieve en negatieve waardeveranderingen alleen worden belast bij realisatie of het einde van de belastingplicht in Nederland. Verder worden de bestaande vrijstellingen gehandhaafd, met uitzondering van die voor groene beleggingen. In ruil hiervoor wordt de heffingskorting voor deze groene beleggingen verhoogd. Ook wordt verliesverrekening mogelijk in box 3. Het heffingsvrije vermogen wordt vervangen door een heffingsvrij inkomen uit het vermogen per belastingplichtige.
De informatie voor de box 3-heffing gaan banken en andere financiële instellingen in de meeste gevallen verschaffen. Er zal echter ook een beroep worden gedaan op de belastingplichtige zelf. Daarom komt er een wettelijke administratie- en bewaarplicht voor box 3.