Mogen we vakantiedagen na het jaar laten vervallen?

Question

Bij onze organisatie is ooit geregeld dat werknemers vakantiedagen direct na het jaar van opbouw verliezen. Per 1 januari 2024 zijn ze dus hun dagen van 2023 kwijt. In de wet staat dat vakantiedagen een half jaar na het opbouwjaar vervallen. Mogen we met onze regeling daarvan afwijken of doen we iets onwettigs?

Accepted Answer

De door u beschreven bedrijfsregeling wordt doorgaans contractueel vastgelegd in een zogenoemd anti-oppotbeding. Een anti-oppotbeding is een bepaling in bijvoorbeeld de arbeidsovereenkomst of het personeelsreglement die stelt dat werknemers (een deel van) hun vakantiedagen na afloop van het kalenderjaar van opbouw niet mogen meenemen naar het volgende kalenderjaar.

Als een werknemer die vakantiedagen niet in het jaar van opbouw opneemt, is hij ze per 1 januari (of eventueel iets later) dus kwijt. Op die manier kunt u als werkgever voorkomen dat er een stuwmeer aan vakantiedagen ontstaat. Maar volgens juristen is een anti-oppotbeding juridisch gezien niet rechtsgeldig, in elk geval voor zover het om wettelijke vakantiedagen gaat. Met zo’n beding neemt u dus een risico.

Eerdere uitspraken

In het (verre) verleden hebben rechters verschillende keren een oordeel moeten vellen over een anti-oppotbeding. De uitkomsten van die zaken verschilden; soms werd deze contractuele bepaling wél toegestaan. Inmiddels lijkt over een lange periode de lijn in uitspraken dat het anti-oppotbeding niet als rechtsgeldig wordt gezien. In vakliteratuur sluiten arbeidsrechtspecialisten zich daarbij aan.

Wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen

Belangrijk is dat er een onderscheid bestaat tussen wettelijke vakantiedagen en bovenwettelijke vakantiedagen:

De wet geeft werknemers elk jaar recht op een vakantieaanspraak van minimaal viermaal de overeengekomen arbeidsduur per week. Een werknemer met een contract voor 40 uur per week heeft dus (40 x 4 =) 160 vakantie-uren per jaar, wat neerkomt op 20 wettelijke vakantiedagen. Dit komt overeen met de Arbeidstijdenrichtlijn van de EU, waar Nederland aan gebonden is.
Daarnaast kan uw organisatie aanvullende vakantiedagen toekennen: de bovenwettelijke vakantiedagen. Vaak zijn hier in de cao afspraken over gemaakt. Voor de bovenwettelijke vakantiedagen gelden een aantal andere regels.

Bepalingen rondom vervaltermijn

De Nederlandse wet bepaalt dat wettelijke vakantiedagen niet eerder dan een half jaar na het kalenderjaar van opbouw vervallen (infographic), en in een arrest van het Europese Hof van Justitie is ook nog eens bepaald dat die vervaltermijn alleen geldt als u de werknemer daadwerkelijk in staat stelt om voldoende vakantie op te nemen, hem duidelijk en tijdig informeert over de vervaltermijn en zo nodig de werknemer formeel aanzet tot vakantieopname.

Via een schriftelijke overeenkomst kan alleen in het voordeel van de werknemer van de wettelijke vervaltermijn worden afgeweken. Oftewel: een langere termijn kan, een kortere niet. Dat het aan de wetgevende macht is om de vervaltermijn vast te stellen, kwam onlangs ook terug in een nieuwe uitspraak van het Europese Hof.

Mogelijkheid van afkoping

Bovenwettelijke vakantiedagen verjaren in principe vijf jaar na het einde van het kalenderjaar waarin ze zijn opgebouwd. Ook hierbij lijkt het geen optie om zomaar in het nadeel van werknemers van die termijn af te wijken. Wel mag u via een schriftelijke overeenkomst met werknemers bovenwettelijke vakantiedagen na afloop van een jaar uitbetalen, maar dan heeft u kosten, terwijl dat normaal gesproken bij verval of verjaring niet zo is. Voor wettelijke dagen is afkoping tijdens het dienstverband niet toegestaan.

Maatregelen tegen verlofstuwmeer

Werknemers zullen niet zo snel een zaak beginnen over een anti-oppotbeding. U kunt er daarom voor kiezen het beding te behouden. Dat voorkomt ophoping van vakantiedagen (toolbox) en kan werknemers stimuleren om vakantiedagen op te nemen. Maar als zij er wel een punt van maken, staat u juridisch gezien zwak.

Er zijn andere maatregelen tegen een verlofstuwmeer denkbaar. Naast het wegnemen van belemmeringen om vakantie op te nemen, kunt u bijvoorbeeld verplichte vrije dagen aanwijzen, geen of minder bovenwettelijke vakantiedagen overeenkomen en zoals gezegd bovenwettelijke vakantiedagen uitbetalen of laten overdragen.

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Mogen we vakantiedagen na het jaar laten vervallen?

10 januari 2024

Maak een account aan, je hoeft geen abonnee te zijn om het artikel te kunnen lezen

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema's

Direct naar:

Thema Vakantiedagen

Maak een account aan, je hoeft geen abonnee te zijn om het artikel te kunnen lezen