De dwangsom is ook een geldboete, maar is een ernstiger sanctie dan de bestuurlijke boete. Inspectie SZW legt een dwangsom op als een werkgever zich niet heeft gehouden aan de gestelde eisen bij een eerdere waarschuwing.
Inspectie SZW legt vaak een dwangsom op als een organisatie niet voldoende maatregelen heeft genomen tegen een eerdere overtreding. Er blijft dan sprake van een gevaarlijke situatie die risico oplevert voor de gezondheid en veiligheid van werknemers. De eerste keer dat Inspectie SZW een overtreding constateert, krijgt een organisatie waarschijnlijk alleen een waarschuwing. Bij die waarschuwing stelt de inspecteur wel een eis, waarin staat wat de werkgever moet doen om de veiligheid te verbeteren. Doet hij dit niet, dan riskeert hij een dwangsom van een bepaald bedrag per dag per werknemer. Dit bedrag kan aardig oplopen.
Inspectie SZW kan ook een ‘last onder dwangsom’ opleggen. Dit doet de inspecteur als een organisatie een overtreding niet opheft of een eerder bevel niet uitvoert. De werkgever moet de overtreding opheffen binnen een vastgestelde termijn, anders moet hij een bepaald bedrag betalen, per tijdseenheid, per constatering, of ineens, zolang de overtreding duurt. Inspectie SZW kan een last onder dwangsom inzetten als er geen direct gevaar dreigt. De hoogte van de dwangsom kan de inspecteur afstemmen op de kosten die een werkgever moet maken om de overtreding ongedaan te maken. Het moet namelijk niet lonend zijn om de regels te overtreden.